ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, 01 ਮਈ 2023: ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ (Wikipedia) ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਲਗਾਤਾਰ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਇੰਟਰਨੈਟ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵੇਖੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਵੈਬਸਾਈਟ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਗੈਰ-ਲਾਭਕਾਰੀ ਯਤਨ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਕਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਔਨਲਾਈਨ ਐਨਸਾਈਕਲੋਪੀਡੀਆ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਕਿਵੇਂ ਚਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਇੱਕ ਰਹੱਸ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਇਸ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ‘ਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ, ਆਰਟੀਫੀਸ਼ੀਅਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਦੁਆਰਾ ਸੰਚਾਲਿਤ ਟੂਲਸ ਦੁਆਰਾ ਡੇਟਾ ਉਤਪਾਦਨ ਦਾ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਯੁੱਗ ਆਇਆ ਹੈ। ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨਵੇਂ ਰੁਝਾਨ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਆਨਲਾਈਨ ਐਨਸਾਈਕਲੋਪੀਡੀਆ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਵਧ ਗਈ ਹੈ।
ਅਖਬਾਰ ‘ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਪੋਸਟ’ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਨਵੇਂ ਦੌਰ ‘ਚ ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਤਿੰਨ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਚਰਚਾ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ‘ਚ ਆਈਆਂ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪਹਿਲੀ patents.google.com ਹੈ। ਇਸ ਸਾਈਟ ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਪੇਟੈਂਟਾਂ ਦਾ ਮੂਲ ਪਾਠ ਹੈ। ਨੰਬਰ ਦੋ ‘ਤੇ wikipedia.org ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਮੁਫਤ ਐਨਸਾਈਕਲੋਪੀਡੀਆ ਹੈ। ਤੀਜੇ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ scribd.com ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਡਿਜੀਟਲ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਸਦੀ ਸੇਵਾ ਸਿਰਫ ਇਸਦੇ ਗਾਹਕਾਂ ਲਈ ਉਪਲਬਧ ਹੈ।
ਮਾਹਰਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਆਰਟੀਫੀਸ਼ੀਅਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਰਾਹੀਂ ਡਾਟਾ ਬਣਾਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ‘ਤੇ ਸੂਚਨਾ ਖੋਜ ਦਾ ਮੁੱਖ ਸਰੋਤ ਸੀ। ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਭਾਲ ਵਿਚ ਲੋਕ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਇਸ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਹੁਣ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਆਰਟੀਫੀਸ਼ੀਅਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਰਾਹੀਂ ਡਾਟਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਇਸ ਸਮੇਂ ‘ਚ ਇਸ ਦੇ ਯੂਜ਼ਰਸ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ‘ਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਮਾਰਚ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ 26 ਬਿਲੀਅਨ ਪੇਜ ਵਿਯੂਜ਼ ਮਿਲੇ ਸਨ | ਸਾਲ 2022 ਵਿੱਚ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਨੂੰ 279 ਬਿਲੀਅਨ ਪੇਜ ਵਿਊਜ਼ ਮਿਲੇ । ਇਹ ਸੰਖਿਆ 2021 ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 22 ਫੀਸਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੀ।
ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ (Wikipedia) ਦੇ ਪੇਜ ਵਿਊ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਵਾਲੇ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਖਬਰਾਂ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ। ਲੋਕ ਕਵਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਖ਼ਬਰਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਖੋਜ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸੇ ਲਈ ਹੁਣ ਤਾਜ਼ਾ ਖ਼ਬਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਵਿੱਚ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਅੱਪਡੇਟ ਕਰਨ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ‘ਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਅੱਪਡੇਟ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਇਸ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਕੁਮਿਨੀਟੀਜ਼ ਦੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਨਵੀਨਤਮ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਵੱਧਦੀ ਮੰਗ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਇਹ ਨਾਮੀ ਕੁਮਿਨੀਟੀਜ਼ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਲੈ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
ਸੈਮ ਮਾਈਕਲਸਨ, ਡਿਜੀਟਲ ਫਰਮ ਫਾਈਵ ਬਲੌਕਸ ਦੇ ਸੀਈਓ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਹੈ ਕਿ ਕੰਪਨੀਆਂ, ਬ੍ਰਾਂਡਾਂ ਅਤੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹਸਤੀਆਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਹਰ ਕੋਈ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ‘ਤੇ ਉਸਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਬਾਰੇ ਸਹੀ ਅਤੇ ਨਵੀਨਤਮ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਇਹ ਕੰਮ ਜਿੰਨਾ ਸਰਲ ਲੱਗਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣਾ ਓਨਾ ਹੀ ਔਖਾ ਹੈ।
ਮਾਹਰਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ‘ਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਸੰਪਾਦਿਤ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਅਪਡੇਟ ਕਰਨਾ ਇੱਕ ਆਸਾਨ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਇਸ ‘ਤੇ ਗਲਤ ਜਾਂ ਗੁੰਮਰਾਹਕੁੰਨ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪਾਉਣ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਅਕਸਰ ਵਾਪਰਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਹੁਣ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਰੱਖਣ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਉਪਾਅ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮਾਈਕਲਸਨ ਨੇ ਨੋਟ ਕੀਤਾ ਕਿ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਦੇ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਮਰਪਿਤ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਅਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ਜੋ ਸਰੋਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਹੁਣ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਦੂਰ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਪ੍ਰਬਲ ਹੋ ਗਈ ਹੈ।
