5 ਅਕਤੂਬਰ 2025: ਅੱਜ ਕੱਲ ਹਰ ਘਰ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਨਾ ਜਰੂਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਯੂਰੀਕ ਐਸਿਡ (uric acid) ਜਿਆਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਯੁਰੀਕ ਐਸਿਡ ਅਤੇ ਕਿ ਕਾਰਣ ਹਨ ਇਸਦੇ ਜਿਆਦਾ ਹੋਣ ਦੇ ।
ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਯੂਰਿਕ ਐਸਿਡ ਦਾ ਵਧਣਾ (ਹਾਈਪਰਯੂਰੀਸੀਮੀਆ)
ਹਾਈ ਯੂਰਿਕ ਐਸਿਡ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਹਾਈਪਰਯੂਰੀਸੀਮੀਆ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਦੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਯੂਰਿਕ ਐਸਿਡ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਯੂਰਿਕ ਐਸਿਡ ਇੱਕ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਉਤਪਾਦ ਹੈ ਜੋ ਪਿਊਰੀਨਜ਼ (purines) ਨਾਮਕ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੇ ਟੁੱਟਣ ਨਾਲ ਬਣਦਾ ਹੈ।ਹਾਲਾਂਕਿ ਹਾਈਪਰਯੂਰੀਸੀਮੀਆ ਅਕਸਰ ਕੋਈ ਲੱਛਣ ਨਹੀਂ ਦਿਖਾਉਂਦਾ, ਪਰ ਇਹ ਕਈ ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ|
ਜਿਵੇਂ ਕਿ:
* ਗਠੀਆ (Gout): ਇਹ ਗਠੀਏ ਦੀ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਜੋੜਾਂ ਵਿੱਚ ਅਚਾਨਕ, ਗੰਭੀਰ ਦਰਦ, ਸੋਜ, ਲਾਲੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਅਕਸਰ ਪੈਰ ਦੇ ਅੰਗੂਠੇ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
* ਗੁਰਦੇ ਦੀਆਂ ਪੱਥਰੀਆਂ (Kidney stones): ਯੂਰਿਕ ਐਸਿਡ ਦੇ ਕ੍ਰਿਸਟਲ ਗੁਰਦਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਕੇ ਪੱਥਰੀ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
* ਟੋਫੀ (Tophi): ਯੂਰਿਕ ਐਸਿਡ ਕ੍ਰਿਸਟਲਾਂ ਦੇ ਸਖ਼ਤ ਗੱਠੇ ਜੋ ਚਮੜੀ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਜੋੜਾਂ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਹਾਈ ਯੂਰਿਕ ਐਸਿਡ ਦੇ ਕਾਰਨ
ਯੂਰਿਕ ਐਸਿਡ ਦਾ ਪੱਧਰ ਵਧਣ ਦੇ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹਨ ਕਿ ਜਾਂ ਤਾਂ ਸਰੀਰ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਯੂਰਿਕ ਐਸਿਡ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਾਂ ਫਿਰ ਗੁਰਦੇ ਇਸ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਦੇ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹਨ।
1. ਖੁਰਾਕ ਸੰਬੰਧੀ ਕਾਰਕ
* ਹਾਈ-ਪਿਊਰੀਨ ਵਾਲੇ ਭੋਜਨ: ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਪਿਊਰੀਨ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਭੋਜਨ ਖਾਣਾ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਲਾਲ ਮਾਸ (red meat),
* ਸ਼ਰਾਬ (Alcohol): ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਬੀਅਰ ਅਤੇ ਸਪਿਰਟ, ਜੋ ਯੂਰਿਕ ਐਸਿਡ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਨਿਕਾਸ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦੇ ਹਨ।
* ਫਰੂਕਟੋਜ਼ (Fructose): ਹਾਈ-ਫਰੂਕਟੋਜ਼ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥ ਅਤੇ ਭੋਜਨ (ਜਿਵੇਂ ਸੋਡਾ ਅਤੇ ਫਲਾਂ ਦੇ ਜੂਸ) ਯੂਰਿਕ ਐਸਿਡ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ।
2. ਬਿਮਾਰੀ ਦੀ ਸਥਿਤੀਆਂ-
* ਗੁਰਦੇ ਦਾ ਕੰਮ ਘਟਣਾ: ਕ੍ਰੋਨਿਕ ਕਿਡਨੀ ਰੋਗ, ਯੂਰਿਕ ਐਸਿਡ ਨੂੰ ਫਿਲਟਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਦੀ ਸਰੀਰ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਘਟਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
* ਮੋਟਾਪਾ ਅਤੇ ਮੈਟਾਬੋਲਿਕ ਸਿੰਡਰੋਮ: ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਰੀਰ ਦਾ ਭਾਰ, ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ, ਸ਼ੂਗਰ, ਅਤੇ ਹਾਈ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ ਅਕਸਰ ਹਾਈਪਰਯੂਰੀਸੀਮੀਆ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
* ਹਾਈਪੋਥਾਇਰਾਇਡਿਜ਼ਮ (Hypothyroidism): ਥਾਇਰਾਇਡ ਗ੍ਰੰਥੀ ਦਾ ਘੱਟ ਕੰਮ ਕਰਨਾ।
* ਸੋਰਾਇਸਿਸ (Psoriasis): ਚਮੜੀ ਦੇ ਸੈੱਲਾਂ ਦੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਬਦਲਣ ਕਾਰਨ ਪਿਊਰੀਨਜ਼ ਦਾ ਟੁੱਟਣਾ ਵਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
* ਕੁਝ ਕੈਂਸਰ/ਖੂਨ ਦੇ ਰੋਗ: ਉਹ ਸਥਿਤੀਆਂ ਜੋ ਸੈੱਲਾਂ ਦੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਟੁੱਟਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਲਿਊਕੀਮੀਆ, ਜਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਕੀਮੋਥੈਰੇਪੀ ਇਲਾਜ।
3.ਦਵਾਈਆਂ(Medicines) :
* ਡਾਇਯੂਰੇਟਿਕਸ (Diuretics),ਥਾਈਜ਼ਾਈਡ ਅਤੇ ਲੂਪ ਡਾਇਯੂਰੇਟਿਕਸ, ਯੂਰਿਕ ਐਸਿਡ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਵਧਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
4. ਜੈਨੇਟਿਕਸ (Genetics):
* ਗਠੀਏ ਜਾਂ ਹਾਈਪਰਯੂਰੀਸੀਮੀਆ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰਕ ਇਤਿਹਾਸ ਹੋਣ ਨਾਲ ਜੋਖਮ ਵਧ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਹਾਈ ਯੂਰਿਕ ਐਸਿਡ ਦਾ ਇਲਾਜ-
ਹਾਈਪਰਯੂਰੀਸੀਮੀਆ ਦਾ ਇਲਾਜ ਇਸ ਗੱਲ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਇਹ ਲੱਛਣ ਪੈਦਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ (ਜਿਵੇਂ ਗਠੀਆ ਜਾਂ ਗੁਰਦੇ ਦੀ ਪੱਥਰੀ) ਜਾਂ ਲੱਛਣ-ਰਹਿਤ ਹੈ।
1. ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਅਤੇ ਖੁਰਾਕ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ (Lifestyle and Diet Changes)
ਇਹ ਅਕਸਰ ਪਹਿਲਾ ਕਦਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ:
* ਭਾਰ ਪ੍ਰਬੰਧਨ: ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਭਾਰ ਵਾਲੇ ਜਾਂ ਮੋਟੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਭਾਰ ਘਟਾਉਣ ਨਾਲ ਯੂਰਿਕ ਐਸਿਡ ਦਾ ਪੱਧਰ ਕਾਫ਼ੀ ਘੱਟ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕ੍ਰੈਸ਼ ਡਾਈਟ (ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਭਾਰ ਘਟਾਉਣਾ) ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰੋ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਕਈ ਵਾਰ ਗਠੀਏ ਦੇ ਹਮਲੇ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
* ਹਾਈਡਰੇਸ਼ਨ: ਗੁਰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਵਾਧੂ ਯੂਰਿਕ ਐਸਿਡ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਪਾਣੀ (ਲਗਭਗ 10-16 ਗਿਲਾਸ ਰੋਜ਼ਾਨਾ) ਪੀਓ।
* ਖੁਰਾਕ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ:
* ਹਾਈ-ਪਿਊਰੀਨ ਭੋਜਨ ਸੀਮਤ ਕਰੋ: ਲਾਲ ਮਾਸ ਅਤੇ ਹਾਈ-ਪਿਊਰੀਨ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਭੋਜਨ ਦਾ ਸੇਵਨ ਘਟਾਓ।
* ਸ਼ਰਾਬ ਸੀਮਤ ਕਰੋ: ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਬੀਅਰ ਅਤੇ ਫਿਲਟਰ ਸ਼ਰਾਬ ; ਗਠੀਏ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰੋ।
* ਜਿਆਦਾ ਸ਼ੂਗਰ ਵਾਲੇ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥ ਸੀਮਤ ਕਰੋ
* ਘੱਟ ਫੈਟ ਵਾਲੇ ਡੇਅਰੀ ਉਤਪਾਦ ਵਧਾਓ
* ਸਾਬਤ ਅਨਾਜ (whole grains), ਫਲ ਅਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਚੁਣੋ।
* ਚੈਰੀ ਅਤੇ ਵਿਟਾਮਿਨ -ਸੀ ਦੀਆਂ ਸਪਲੀਮੈਂਟਸ ਯੂਰਿਕ ਐਸਿਡ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
2. ਦਵਾਈਆਂ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਉਦੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਜਦੋਂ ਹਾਈਪਰਯੂਰੀਸੀਮੀਆ ਕਾਰਨ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਗਠੀਏ ਦੇ ਲਛੱਣ ਜਾਂ ਗੁਰਦੇ ਦੀ ਪੱਥਰੀ ਵਰਗੇ ਲੱਛਣ ਪੈਦਾ ਹੋ ਰਹੇ ਹੋਣ। ਸਿਰਫ ਲਬੋਰੇਟਰੀ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇਖ ਕੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਦਵਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਨਾ ਕਰੋ। ਆਪਣੇ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰ ਕੇ ਹੀ ਆਪਣਾ ਇਲਾਜ਼ ਕਰੋ। ਡਾਕਟਰ ਵਰਿੰਦਰ ਕੁਮਾਰ, ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ ਸੁਨਾਮ।9914905353
Read More: ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਐਸੀਡਿਟੀ ਅਤੇ ਬਦਹਜ਼ਮੀ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਕਰਦੇ ਹੋ ਈਨੋ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਤਾਂ ਖਬਰ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਅਹਿਮ ਖਬਰ
