ਵਿਦੇਸ਼, 15 ਨਵੰਬਰ 2025: ਭਾਰਤ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਾਂਗ ਨੇਪਾਲ ਹੁਣ ਆਪਣੀ ਕਰੰਸੀ ਛਪਾਈ ਲਈ ਚੀਨ ਵੱਲ ਰੁਖ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। 7-8 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਨੇਪਾਲ ਰਾਸ਼ਟਰ ਬੈਂਕ (NRB) ਨੇ 43 ਕਰੋੜ ਦੇ 1000 ਰੁਪਏ ਦੇ ਨੋਟਾਂ ਦੀ ਛਪਾਈ ਲਈ ਇੱਕ ਟੈਂਡਰ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ। ਇੱਕ ਚੀਨੀ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਇਹ ਟੈਂਡਰ ਜਿੱਤਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨੇਪਾਲੀ ਬੈਂਕ ਨੇ ਚੀਨ CBPMC ਨੂੰ ਟੈਂਡਰ ਦਿੱਤਾ। 1945 ਤੋਂ 1955 ਤੱਕ ਸਾਰੇ ਨੇਪਾਲੀ ਨੋਟ ਨਾਸਿਕ ‘ਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰੈਸ ‘ਚ ਛਾਪੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਭਾਰਤ ਮੁੱਖ ਭਾਈਵਾਲ ਰਿਹਾ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, 2015 ‘ਚ ਨੇਪਾਲ ਰਾਸ਼ਟਰ ਬੈਂਕ (NRB) ਨੇ ਇੱਕ ਗਲੋਬਲ ਟੈਂਡਰ ਰਾਹੀਂ ਚਾਈਨਾ ਬੈਂਕ ਨੋਟ ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ ਐਂਡ ਮਿੰਟਿੰਗ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ (CBPMC) ਨੂੰ ਠੇਕਾ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਨੋਟ ਚੀਨ ‘ਚ ਛਾਪੇ ਜਾਣ ਲੱਗੇ।
ਨੇਪਾਲ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ, ਮਲੇਸ਼ੀਆ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਥਾਈਲੈਂਡ ਵੀ ਆਪਣੀ ਕਰੰਸੀ ਚੀਨ ‘ਚ ਛਾਪਦੇ ਹਨ। ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ‘ਚ ਚੀਨ ਏਸ਼ੀਆਈ ਮੁਦਰਾਵਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕੇਂਦਰ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦੇ ਮੁਦਰਾ ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ‘ਤੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ‘ਚ ਛਪਾਈ ਦੀ ਲਾਗਤ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸਸਤੇ ਵਿਕਲਪਾਂ ਦੀ ਭਾਲ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਟਕਾ ਮੁਦਰਾ 2010 ਤੋਂ ਚੀਨ ‘ਚ ਛਾਪੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਘੱਟ ਲਾਗਤਾਂ ਅਤੇ ਉੱਨਤ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦਾ ਰੁਪਿਆ 2015 ਤੋਂ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਚੀਨ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੀਆਂ ਮੁਦਰਾਵਾਂ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ‘ਚ ਛਾਪੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਨ। ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਨੇ 2000 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਅਫਗਾਨੀ ਮੁਦਰਾ ਲਈ ਚੀਨ ਨੂੰ ਵੀ ਚੁਣਿਆ ਹੈ। 2000 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਅਫਗਾਨੀ ਮੁਦਰਾ ਰੂਸ ‘ਚ ਅਤੇ 2002 ਤੋਂ ਜਰਮਨੀ ‘ਚ ਛਾਪੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ।
Read More: ਭਾਰਤ ‘ਤੇ ਲੱਗੇ ਟੈਰਿਫ ਛੇਤੀ ਹੀ ਘਟਾ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣਗੇ: ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ
