20 ਦਸੰਬਰ 2024: ਸਿਗਰਟ ਅਤੇ (cigarettes and tobacco) ਤੰਬਾਕੂ ਉਤਪਾਦਾਂ ‘ਤੇ ਟੈਕਸ ਵਧਾਉਣ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਖਬਰਾਂ ਇਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਸੁਰਖੀਆਂ ‘ਚ ਹਨ। ਮੰਤਰੀਆਂ ਦੇ ਸਮੂਹ (ਜੀਓਐਮ) ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਉਤਪਾਦਾਂ ‘ਤੇ ਮੌਜੂਦਾ 28% ਜੀਐਸਟੀ ਨੂੰ ਵਧਾ ਕੇ 35% ‘ਪਾਪ ਟੈਕਸ’ ਸਲੈਬ ਵਿੱਚ ਕਰਨ ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਇਸ ਕਦਮ ਨਾਲ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਤੰਬਾਕੂ ( tobacco) ਦੀ ਖਪਤ ਘਟੇਗੀ ਸਗੋਂ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕਤਾ ‘ਤੇ ਵੀ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਵੇਗਾ।
ਏਮਜ਼, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਡਾ. ਅਲੋਕ ਠਾਕਰ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਤੰਬਾਕੂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਸਿਹਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ‘ਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਬੋਝ ਪਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਸਨੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਕੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਟੈਕਸ ਵਧਾਉਣ ਨਾਲ ਤੰਬਾਕੂ ਦੀ ਖਪਤ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਮਿਲੇਗੀ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਲਖਨਊ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਸਿਹਤ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਡਾ: ਅਰਵਿੰਦ ਮੋਹਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤੰਬਾਕੂ ‘ਤੇ ਟੈਕਸ ਵਧਾਉਣਾ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਬਣਨ ਵੱਲ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਦਮ ਹੋਵੇਗਾ। ਉਹ ਦਲੀਲ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਤੰਬਾਕੂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਮਨੁੱਖੀ ਪੂੰਜੀ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪਿਛਲੇ ਦਹਾਕੇ ਦੌਰਾਨ ਇਹਨਾਂ ਉਤਪਾਦਾਂ ‘ਤੇ ਅਸਲ ਟੈਕਸ ਦਾ ਬੋਝ ਘਟਿਆ ਹੈ।
ICMR ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀ ਡਾ. ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਕੁਮਾਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਤੰਬਾਕੂ ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮੌਤਾਂ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ‘ਤੇ ਚਿੰਤਾ ਪ੍ਰਗਟਾਈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ 2019 ਤੋਂ 2021 ਦਰਮਿਆਨ ਤੰਬਾਕੂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਕਾਰਨ ਕਰੋੜਾਂ ਲੋਕ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਗੁਆ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਉਸਨੇ ਡਬਲਯੂਐਚਓ ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਦਾ ਵੀ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਕਿ ਤੰਬਾਕੂ ‘ਤੇ ਟੈਕਸ ਇਸ ਦੀ ਪ੍ਰਚੂਨ ਕੀਮਤ ਦਾ ਘੱਟੋ ਘੱਟ 75% ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਹ ਦਰ ਸਿਗਰਟਾਂ ਲਈ 57.6% ਹੈ ਅਤੇ ਮਸ਼ੀਨ ਨਾਲ ਬਣੀਆਂ ਬੀੜੀਆਂ ਲਈ ਸਿਰਫ 22% ਹੈ।
ਹੋਰ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਤਬਦੀਲੀਆਂ
ਇਸ ਸਿਫ਼ਾਰਿਸ਼ ‘ਤੇ ਜੀਐਸਟੀ ਕੌਂਸਲ ਦੀ 21 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਵਿਚਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਨੋਟਬੁੱਕ, ਬੋਤਲਬੰਦ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਸਾਈਕਲਾਂ ਵਰਗੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਵਸਤਾਂ ‘ਤੇ ਜੀਐਸਟੀ ਦਰ ਘਟਾਉਣ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਬੀਮਾ ਪ੍ਰੀਮੀਅਮਾਂ ‘ਚ ਕਟੌਤੀ ਦੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਵੀ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।
ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਤੰਬਾਕੂ ਟੈਕਸ ਵਧਾਉਣ ਤੋਂ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਆਮਦਨ ਨੂੰ ਰੋਕਥਾਮ ਵਾਲੀਆਂ ਸਿਹਤ ਸੇਵਾਵਾਂ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ, ਇਸ ਨੂੰ ਹੋਰ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਉਤਪਾਦਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕੋਲਡ ਡਰਿੰਕਸ ‘ਤੇ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਟੀਚਿਆਂ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕੇ।
read more: GST Rates : ਜੀਐਸਟੀ ਦਰਾਂ ‘ਚ ਬਦਲਾਅ, ਹੁਣ ਇਹ ਲੰਮਾ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਜਲਦੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਖ਼ਤਮ
