13 ਫਰਵਰੀ 2025: ਮੂੰਹ ਦੇ ਛਾਲੇ (mouth ulcers) ਇੱਕ ਆਮ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ। ਜਿਸਨੂੰ ਲੋਕ ਅਕਸਰ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਲੈਂਦੇ। ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਕਿਸੇ ਵੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਛਾਲੇ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮੂੰਹ ਦੇ ਅੰਦਰ, ਜੀਭ ‘ਤੇ ਜਾਂ ਗੱਲ੍ਹਾਂ, ਬੁੱਲ੍ਹਾਂ ਜਾਂ ਗਲੇ ਦੇ ਅੰਦਰਲੇ ਹਿੱਸੇ ‘ਤੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਛੋਟੇ ਜ਼ਖ਼ਮ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਈ ਵਾਰ ਬਹੁਤ ਦਰਦਨਾਕ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਖਾਣ-ਪੀਣ, ਬੋਲਣ ਜਾਂ ਮੂੰਹ ਨੂੰ ਹਿਲਾਉਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਛਾਲੇ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਠੀਕ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਜੇਕਰ ਇਹ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ ਜਾਂ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰਨਾ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਛਾਲੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਕੁਝ ਗੰਭੀਰ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਅਲਸਰ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਕਿਹੜੀਆਂ ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
1. ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਘਾਟ
ਵਾਰ-ਵਾਰ ਮੂੰਹ ਦੇ ਛਾਲੇ ਹੋਣ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12, ਆਇਰਨ, ਜ਼ਿੰਕ ਅਤੇ ਫੋਲਿਕ ਐਸਿਡ ਵਰਗੇ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਮੂੰਹ ਦੇ ਛਾਲਿਆਂ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ ਸਰੀਰ ਦੀ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਲੇਸਦਾਰ ਝਿੱਲੀਆਂ ਨੂੰ ਸਿਹਤਮੰਦ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੀ ਖੁਰਾਕ ਵਿੱਚ ਇਹਨਾਂ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਛਾਲੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
2. ਪਾਚਨ ਸੰਬੰਧੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ
ਮੂੰਹ ਦੇ ਛਾਲਿਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਕਾਰਨ ਪਾਚਨ ਸੰਬੰਧੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਪੇਟ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗੈਸ, ਐਸੀਡਿਟੀ, ਕਬਜ਼ ਜਾਂ ਬਦਹਜ਼ਮੀ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਵਧਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਛਾਲੇ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਆਯੁਰਵੇਦ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਛਾਲੇ ਪੇਟ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਪਿੱਤ ਦੋਸ਼ ਦੇ ਵਧਣ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਾਚਨ ਸੰਬੰਧੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹਨ ਅਤੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਅਕਸਰ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਛਾਲੇ ਹੁੰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਸਰੀਰ ਦੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਸੰਤੁਲਨ ਵਿੱਚ ਗੜਬੜੀ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
3. ਕਮਜ਼ੋਰ ਇਮਿਊਨਿਟੀ
ਮੂੰਹ ਦੇ ਛਾਲਿਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਕਮਜ਼ੋਰ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਸਰੀਰ ਦੀ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਸਰੀਰ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨਾਂ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਲੜਨ ਦੇ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ। ਇਸ ਨਾਲ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਜਾਂ ਵਾਇਰਲ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਅਲਸਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਆਟੋਇਮਿਊਨ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਲੂਪਸ ਜਾਂ ਸੇਲੀਏਕ ਬਿਮਾਰੀ ਵੀ ਮੂੰਹ ਦੇ ਫੋੜੇ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
4. ਤਣਾਅ ਅਤੇ ਚਿੰਤਾ
ਤਣਾਅ ਅਤੇ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਸਰੀਰ ‘ਤੇ ਡੂੰਘਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਮੂੰਹ ਦੇ ਛਾਲਿਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਤਣਾਅ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਕੋਰਟੀਸੋਲ ਹਾਰਮੋਨ ਦਾ ਪੱਧਰ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਇਮਿਊਨਿਟੀ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਤਣਾਅ ਕਾਰਨ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਸੋਜ ਵਧ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਛਾਲੇ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਛਾਲੇ ਪੈ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਤਣਾਅ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹੋ। ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਸਰੀਰ ਵੱਲੋਂ ਇੱਕ ਸੰਕੇਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪਣੀ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।
5. ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ
ਮੂੰਹ ਦੇ ਛਾਲਿਆਂ ਦੇ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਹੋਣ ਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਗੰਭੀਰ ਕਾਰਨ ਕੋਈ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ (infection) ਜਾਂ ਅੰਤਰੀਵ ਬਿਮਾਰੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਕੁਝ ਵਾਇਰਲ ਅਤੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਦੀਆਂ ਲਾਗਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਹਰਪੀਜ਼ ਸਿੰਪਲੈਕਸ ਵਾਇਰਸ ਜਾਂ ਕੈਂਡੀਡਾ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ, ਮੂੰਹ ਦੇ ਫੋੜੇ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਛਾਲੇ ਪੈ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਭਾਰ ਵੀ ਘੱਟ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਬੁਖਾਰ ਜਾਂ ਗਲੇ ਵਿੱਚ ਖਰਾਸ਼ ਵਰਗੇ ਹੋਰ ਲੱਛਣ ਵੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਕਿਸੇ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਤੁਰੰਤ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਲੈਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
Read More: ਪੌੜੀਆਂ ਚੜ੍ਹਨਾ ਕਿਉਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ? ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਕਿੰਨੀਆਂ ਪੌੜੀਆਂ ਚੜ੍ਹਨੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ