2 ਮਾਰਚ 2025: ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਜੰਕ ਫੂਡ (junk food) ਯਾਨੀ ਬਰਗਰ, ਪੀਜ਼ਾ, ਫਰੈਂਚ ਫਰਾਈਜ਼ ਖਾ ਕੇ ਆਪਣੀ ਭੁੱਖ ਪੂਰੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ? ਜੇਕਰ ਹਾਂ ਤਾਂ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹੋ। ਕਿਉਂਕਿ ਹਾਲ ਹੀ ‘ਚ ਹੋਏ ਇਕ ਅਧਿਐਨ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਖਾਣ ਨਾਲ ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਕੰਮਕਾਜ ਅਤੇ ਵਿਵਹਾਰ ‘ਤੇ ਗੰਭੀਰ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੰਕ ਫੂਡ (junk food) ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਸਾਵਧਾਨੀ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਚੁੱਕੀ ਹੈ।
WHO ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੌਤਾਂ ਦਿਲ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸਦਾ ਇੱਕ ਕਾਰਨ ਜੰਕ ਫੂਡ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਨ ਅਲਜ਼ਾਈਮਰਜ਼ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਦੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਇੱਕ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਜੋ ਲੋਕ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਅਲਟਰਾ ਪ੍ਰੋਸੈਸਡ (processed) ਭੋਜਨ ਖਾਂਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦਿਮਾਗੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਯਾਦਦਾਸ਼ਤ, ਭਾਸ਼ਾ, ਤਰਕ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਸੋਚਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਜੰਕ ਫੂਡ (jumk food) ਖਾਣ ਨਾਲ ਦਿਮਾਗ ‘ਤੇ ਕੀ ਅਸਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਜੰਕ ਫੂਡ ਖਾਣ ਦਾ ਦਿਮਾਗ ‘ਤੇ ਅਸਰ
1. ਯਾਦਦਾਸ਼ਤ ਅਤੇ ਫੈਸਲੇ ਲੈਣ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ
ਜੰਕ ਫੂਡ ਦੇ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸਾਡੇ ਦਿਲ ਲਈ ਖਤਰਨਾਕ ਹਨ। ਇਹ ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਮੌਜੂਦ ਟਰਾਂਸ ਫੈਟ ਅਤੇ ਸ਼ੂਗਰ ਯਾਦ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਫੈਸਲਾ ਲੈਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਇਸ ਦਾ ਸੇਵਨ ਦਿਮਾਗੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਵਰਗੀਆਂ ਖਤਰਨਾਕ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਵੀ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ।
2. ਦਿਮਾਗ ਦੀ ਬਣਤਰ ਵਿਗੜ ਸਕਦੀ
ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੈਲੋਰੀ ਵਾਲੇ ਜੰਕ ਫੂਡ ਦਾ ਦਿਮਾਗ ਦੀ ਬਣਤਰ ‘ਤੇ ਮਾੜਾ ਅਸਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਪਾਈ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਉੱਚ ਚਰਬੀ ਅਤੇ ਚੀਨੀ ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਹਿਪੋਕੈਂਪਲ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਦਿਮਾਗ ਦਾ ਉਹ ਹਿੱਸਾ ਹੈ ਜੋ ਯਾਦਦਾਸ਼ਤ ਅਤੇ ਸਿੱਖਣ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾ ਜੰਕ ਫੂਡ ਹਿਪੋਕੈਂਪਸ ਦੇ ਨਿਊਰੋਨਸ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦਾ ਹੈ।
3. ਨਿਊਰੋਟ੍ਰਾਂਸਮੀਟਰਾਂ ਦਾ ਸੰਤੁਲਨ ਵਿਗੜ ਸਕਦਾ
ਜੰਕ ਫੂਡ ਖਾਣ ਨਾਲ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਨਿਊਰੋਟ੍ਰਾਂਸਮੀਟਰਾਂ ਦਾ ਅਸੰਤੁਲਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਤਰੰਗਾਂ ਕੈਮੀਕਲ ਹਨ, ਜੋ ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨੂੰ ਸੰਦੇਸ਼ ਭੇਜਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੈਲੋਰੀ ਵਾਲਾ ਜੰਕ ਫੂਡ ਡੋਪਾਮਾਈਨ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਵੀ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਸਬੰਧ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਮੂਡ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਡੋਪਾਮਾਈਨ ਕਿਸੇ ਵੀ ਚੀਜ਼ ਦੀ ਲਤ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜੰਕ ਫੂਡ ਖਾਣ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
4. ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਸਕਦੀ
ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੈਲੋਰੀ ਵਾਲਾ ਜੰਕ ਫੂਡ ਖਾਣ ਨਾਲ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ‘ਤੇ ਬੁਰਾ ਅਸਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਜ਼ਰੂਰੀ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਡਿਪ੍ਰੈਸ਼ਨ, ਤਣਾਅ ਅਤੇ ਚਿੰਤਾ ਵਧ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਟਰਾਂਸ ਫੈਟ ਅਤੇ ਸ਼ੂਗਰ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਾਤਰਾ ਵੀ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਸੋਜ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ।
5. ਵਿਵਹਾਰ ਬਦਲ ਸਕਦਾ
ਉੱਚ ਕੈਲੋਰੀ ਵਾਲਾ ਜੰਕ ਫੂਡ ਖਾਣਾ ਵੀ ਵਿਵਹਾਰ ਨੂੰ ਬਦਲ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਚਿੜਚਿੜਾਪਨ, ਆਲਸ, ਜੀਵਨ ਨਾਲ ਬੋਰੀਅਤ ਆਦਿ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਪੈਦਾ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਜੰਕ ਫੂਡ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਗੁੱਸੇ ਅਤੇ ਹਮਲਾਵਰ ਵੀ ਬਣਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਪਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਰਸਾਇਣ ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਵਿਵਹਾਰ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਦੇ ਹਨ।
Read More: ਸ਼ੂਗਰ ਦੇ ਮਰੀਜਾਂ ਨੂੰ ਸਰਦੀਆਂ ‘ਚ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਦੁਗਣਾ ਧਿਆਨ, ਜਾਣੋ ਵੇਰਵਾ
