ਜਨਮ ਅਸ਼ਟਮੀ 2025: ਅਗਸਤ ਮਹੀਨਾ ਇਤਿਹਾਸੀ ਦਿਨ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ | ਜਿਨ੍ਹਾਂ ‘ਚ ਅਗਲੇ ਮਹੀਨੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜਨਮ ਅਸ਼ਟਮੀ ਦਾ ਤਿਓਹਾਰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ | ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜਨਮ ਅਸ਼ਟਮੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਗੋਕੁਲ ਅਸ਼ਟਮੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਇੱਕ ਹਿੰਦੂ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ ਜੋ ਹਰ ਸਾਲ ਸ਼ਰਧਾ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਜਨਮ ਅਸ਼ਟਮੀ ਕਿਉਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ?
ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ‘ਚ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜਨਮ ਅਸ਼ਟਮੀ ਨੂੰ ਬੜੀ ਹੀ ਸ਼ਰਧਾ-ਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ | ਇਹ ਤਿਓਹਾਰ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ‘ਚ ਕਾਫ਼ੀ ਮਹੱਤਵ ਰੱਖਦਾ ਹੈ | ਇਸ ਦਿਨ ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜਨਮ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ‘ਚ ਜਨਮ ਅਸ਼ਟਮੀ ਮਨਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਪਵਿੱਤਰ ਦਿਨ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੇ ਅੱਠਵੇਂ ਅਵਤਾਰ, ਭਗਵਾਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੇ ਜਨਮ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਪੰਚਾਂਗ ਜਾਂ ਹਿੰਦੂ ਕੈਲੰਡਰ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ, ਇਹ ਸਾਵਣ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਅਸ਼ਟਮੀ (ਅੱਠਮ) ਨੂੰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਪੱਛਮੀ ਗ੍ਰੇਗੋਰੀਅਨ ਕੈਲੰਡਰ ‘ਚ ਇਹ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਅਗਸਤ ਜਾਂ ਸਤੰਬਰ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ‘ਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ 2025 ‘ਚ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜਨਮ ਅਸ਼ਟਮੀ (Janam Ashtami 2025) 15 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਆਵੇਗੀ। ਇਸ ਦਿਨ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਦੇ ਸਕੂਲ, ਕਾਲਜ, ਨਿੱਜੀ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਅਦਾਰਿਆਂ ‘ਚ ਛੁੱਟੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਜਨਮ ਅਸ਼ਟਮੀ ‘ਤੇ ਪੂਜਾ ਵਿਧੀ:
ਨਿਸ਼ਿਤਾ ਪੂਜਾ ਸਮਾਂ (ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਦੀ ਪੂਜਾ): ਸਵੇਰ 12:03 ਤੋਂ 12:47 ਸਵੇਰ (16 ਅਗਸਤ)
ਅਸ਼ਟਮੀ ਤਿਥੀ ਸ਼ੁਰੂ: 15 ਅਗਸਤ 2025 ਨੂੰ 03:01 ਸਵੇਰ
ਅਸ਼ਟਮੀ ਤਿਥੀ ਸਮਾਪਤ: 16 ਅਗਸਤ 2025 ਨੂੰ 01:00 ਸਵੇਰ
ਰੋਹਿਣੀ ਨਕਸ਼ਤਰ ਸਮਾਂ: 15 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮ 04:35 ਵਜੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ 16 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮ 05:30 ਵਜੇ ਖਤਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ
ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਨਿਸ਼ੀਤਾ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਵਰਤ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਦਾ ਸਮਾਂ ਜਿਸਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦਾ ਸਹੀ ਜਨਮ ਸਮਾਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜਨਮ ਅਸ਼ਟਮੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀ
ਹਿੰਦੂ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦਾ ਜਨਮ ਦੇਵਕੀ ਅਤੇ ਵਾਸੂਦੇਵ ਦੇ ਘਰ ਮਥੁਰਾ ਸ਼ਹਿਰ ‘ਚ ਭਾਦਰਪਦ (ਭਾਦੋਂ) ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਪੱਖ ਦੀ ਅੱਠਮ ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਮਥੁਰਾ ਦਾ ਰਾਕਸ਼ ਰਾਜਾ ਕੰਸ, ਦੇਵਕੀ ਦਾ ਭਰਾ ਸੀ। ਇੱਕ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ‘ਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਕੰਸ ਨੂੰ ਦੇਵਕੀ ਦੇ ਅੱਠਵੇਂ ਪੁੱਤਰ ਦੁਆਰਾ ਉਸਦੇ ਪਾਪਾਂ ਕਾਰਨ ਮਾਰਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਲਈ ਕੰਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪਤੀ ਨੂੰ ਕੈਦ ਕਰ ਲਿਆ।
ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਨੂੰ ਸੱਚ ਹੋਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਲਈ ਕੰਸ ਨੇ ਦੇਵਕੀ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਮਾਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ | ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਦੇਵਕੀ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੰਦੀ ਉਸਨੂੰ ਕੰਸ ਮਾਰ ਦਿੰਦਾ ਸੀ | ਜਦੋਂ ਦੇਵਕੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਅੱਠਵੇਂ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ, ਤਾਂ ਸਾਰਾ ਮਹਿਲ ਜਾਦੂ ਨਾਲ ਡੂੰਘੀ ਨੀਂਦ ‘ਚ ਡੁੱਬ ਗਿਆ।
ਭਾਰੀ ਮੀਂਹ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਟੋਕਰੀ ‘ਚ ਲਿਜਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਸ਼ੇਸ਼ਨਾਗ, ਜਿਸਨੂੰ ਸੱਪਾਂ ਦਾ ਰਾਜਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੰਜ-ਸਿਰ ਵਾਲੇ ਫਣ ਨਾਲ ਦੋਵਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕੀਤੀ। ਬ੍ਰਹਮ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਦੀ ਮੱਦਦ ਨਾਲ ਵਾਸੂਦੇਵ ਯਮੁਨਾ ਨਦੀ ਪਾਰ ਕਰਕੇ ਗੋਕੁਲ ਪਹੁੰਚਣ ‘ਚ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋ ਗਏ।
ਵਾਸੂਦੇਵ ਨੇ ਰਾਤ ਨੂੰ ਵ੍ਰਿੰਦਾਵਨ ‘ਚ ਯਸ਼ੋਦਾ ਅਤੇ ਨੰਦ ਬਾਬਾ ਦੇ ਘਰ ਲੈ ਜਾ ਕੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਕੰਸ ਦੇ ਕ੍ਰੋਧ ਤੋਂ ਬਚਾਇਆ। ਇਹ ਬੱਚਾ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦਾ ਅਵਤਰਾ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ ਬਾਅਦ ‘ਚ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨਾਮ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਕੰਸ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸਦੇ ਦਹਿਸ਼ਤ ਦੇ ਰਾਜ ਦਾ ਅੰਤ ਕੀਤਾ।
ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਯਸ਼ੋਦਾ ਨੇ ਇੱਕ ਬੱਚੀ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ ਜਿਸਨੂੰ ਦੇਵੀ ਦੁਰਗਾ ਦਾ ਅਵਤਾਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਾਸੂਦੇਵ ਨਵਜੰਮੀ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਮਥੁਰਾ ਵਾਪਸ ਲੈ ਗਿਆ। ਹਰ ਸਾਲ, ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਭੂ ਅਤੇ ਰੱਖਿਅਕ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੇ ਜਨਮ ‘ਤੇ ਜਨਮ ਅਸ਼ਟਮੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਬਹੁਤ ਉਤਸ਼ਾਹ ਅਤੇ ਉਤਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜਨਮ ਅਸ਼ਟਮੀ ਦੌਰਾਨ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਰਸਮਾਂ
ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜਨਮਾਸ਼ਟਮੀ ਦੇ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ, ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਪੂਰੇ ਦਿਨ ਲਈ ਵਰਤ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਭਗਵਾਨ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਨ ‘ਚ ਬਿਤਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਵਰਤ ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਖਤਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੇ ਜਨਮ ਦਾ ਸਮਾਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਭਗਤ ਦਿਨ ਭਰ ਭਗਵਾਨ ਦਾ ਨਾਮ ਜਪਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸ਼ਰਧਾ ਅਤੇ ਸਮਰਪਣ ਨਾਲ ਭਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਮੰਦਰਾਂ ‘ਚ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਭਗਤੀ ਗੀਤ ਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੀ ਜੀਵਨ ਕਹਾਣੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਲੀਲਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵਿਸਥਾਰ ‘ਚ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਨਾਟਕ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਕਿਉਂਕਿ ਮੱਖਣ ਭਗਵਾਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰਾ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਇੱਕ ਲਾਜ਼ਮੀ ਪਕਵਾਨ ਹੈ। ਛੋਟੇ ਗੋਪਾਲ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ, ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਦੁੱਧ, ਮੇਵੇ, ਖੰਡ ਅਤੇ ਖੋਏ ਤੋਂ ਬਣੀਆਂ ਮਿਠਾਈਆਂ ਚੜ੍ਹਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਅਰਥ ਨੂੰ ਯਾਦ ਰੱਖਣ ‘ਚ ਸਾਡੀ ਮੱਦਦ ਕਰਨ ਲਈ, ਭਗਵਤ ਗੀਤਾ ਦੇ ਅੰਸ਼ ਉੱਚੀ ਆਵਾਜ਼ ‘ਚ ਸੁਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
Read More: ਸਾਵਣ 2025: ਸਾਵਣ ਮਹੀਨੇ ‘ਚ ਗਊਮਾਤਾ ਨੂੰ ਪਾਉ ਇਹ ਚੀਜ਼ਾਂ, ਹੋਣਗੇ ਕਸ਼ਟ ਦੂਰ
