28 ਮਾਰਚ 2025: ਭਾਰਤੀ ਪੁਲਾੜ ਏਜੰਸੀ ਇਸਰੋ (Indian Space Research Organisation) ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੋਰ ਵੱਡੀ ਸਫਲਤਾ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸਰੋ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਪੇਸ ਡੌਕਿੰਗ ਪ੍ਰਯੋਗ (ਸਪਾਡੈਕਸ) ਦੇ ਤਹਿਤ, ਦੋ ਉਪਗ੍ਰਹਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਨੂੰ ਘੁੰਮਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਸਨੂੰ ਇਸਦੀ ਅਸਲ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਰੋਲਿੰਗ (rolling) ਜਾਂ ਰੋਟੇਟਿੰਗ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਿਹਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਪ੍ਰੀਖਣ 13 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਉਪਗ੍ਰਹਿਆਂ ਨੂੰ ਅਨਡੌਕ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਸਫਲਤਾ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਚੰਦਰਯਾਨ-3 (Chandrayaan-3) ਦੇ ‘ਹੌਪ’ ਪ੍ਰਯੋਗ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਪੁਲਾੜ ਮਿਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰੇਗਾ।
ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਬਾਲਣ ਬਚਿਆ
ਇਸਰੋ ਮੁਖੀ ਵੀ. ਨਾਰਾਇਣਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਪ੍ਰੀਖਣ ਪਿਛਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਪੂਰਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸੈਟੇਲਾਈਟਾਂ ਵਿੱਚ ਅਜੇ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਈਂਧਨ ਬਚਿਆ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਟੀਮ ਨੂੰ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਪਹਿਲਾਂ ਜ਼ਮੀਨ ‘ਤੇ ਸਿਮੂਲੇਸ਼ਨ ਰਾਹੀਂ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਯੋਗਾਂ ਦੀ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਤਾਂ ਜੋ ਕੋਈ ਗਲਤੀ ਨਾ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਡੇਟਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ।
ਸਰਲ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮਝੋ
ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਇਸਨੂੰ ਸਰਲ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਸਮਝੀਏ ਤਾਂ ਮੰਨ ਲਓ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡਾ ਦੋਸਤ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦੁਕਾਨ ਦੇ ਬਾਹਰ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋ। ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਮਿਲਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਜੱਫੀ ਪਾਉਂਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਇਸਨੂੰ ਡੌਕਿੰਗ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਤੁਹਾਡਾ ਦੋਸਤ ਕੁਝ ਕਦਮ ਪਿੱਛੇ ਹਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਪਰ ਤੁਹਾਡੀ ਨਜ਼ਰ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਇਸਨੂੰ ਅਨਡੌਕਿੰਗ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਉਹ ਦੋਸਤ ਆਪਣੀ ਜਗ੍ਹਾ ਤੇ ਵਾਪਸ ਘੁੰਮਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਮੁੜਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਪੁਰਾਣੀ ਸਥਿਤੀ ਤੇ ਵਾਪਸ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਰੋ ਨੇ ਵੀ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇਸਨੇ ਇੱਕ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਨੂੰ ਘੁੰਮਾਇਆ ਅਤੇ ਫਿਰ ਇਸਨੂੰ ਉਸਦੀ ਪੁਰਾਣੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਲਿਆਂਦਾ।
ਇਸ ਪ੍ਰਯੋਗ ਦਾ ਉਦੇਸ਼
ਇਸ ਪ੍ਰਯੋਗ ਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਇਹ ਪਰਖਣਾ ਸੀ ਕਿ ਇਸਰੋ ਜ਼ਮੀਨ ਤੋਂ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਅਤੇ ਗਤੀ ਨੂੰ ਕਿੰਨੀ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਾਫਟਵੇਅਰ, ਸੈਂਸਰ ਅਤੇ ਸਥਿਤੀ ਤਕਨੀਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਨੇ ਇਹ ਘੁੰਮਣ ਖਿਤਿਜੀ ਜਾਂ ਲੰਬਕਾਰੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕੀਤਾ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕੋਈ ਸਮਰਸੌਲਟ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ)।
ਚੰਦਰਯਾਨ-4 ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਮਿਲੇਗੀ
ਇਸ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਇਸਰੋ ਲਈ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਕਈ ਵੱਡੇ ਮਿਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਹ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਚੰਦਰਯਾਨ-4 ਦੇ ਸੈਂਪਲ ਰਿਟਰਨ ਮਿਸ਼ਨ ਅਤੇ ਗਗਨਯਾਨ ਦੇ ਮਨੁੱਖੀ ਪੁਲਾੜ ਉਡਾਣ ਮਿਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਾਬਤ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਸਰੋ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਡੌਕਿੰਗ ਕਰਨੀ ਪਵੇਗੀ ਜਿਸ ਲਈ ਸਪਾਡੇਕਸ ਮਿਸ਼ਨ ਅਧੀਨ ਹੋਰ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ। ਇਸਰੋ ਅਗਲੇ ਮਹੀਨੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਡੌਕਿੰਗ ਟੈਸਟ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
