30 ਅਪ੍ਰੈਲ 2025: 9ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ, ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਟਰੇਡ ਯੂਨੀਅਨ (trade union) ਅਤੇ ਮਜ਼ਦੂਰ ਲਹਿਰਾਂ ਵਧਦੀਆਂ ਗਈਆਂ, ਟਰੇਡ ਯੂਨੀਅਨਵਾਦੀਆਂ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਮੂਹਾਂ ਨੇ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਦਾ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਿਨ ਚੁਣੇ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ, 1880 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਸਤੰਬਰ ਦੀ ਛੁੱਟੀ ਜਿਸਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਜ਼ਦੂਰ ਦਿਵਸ (International Workers’ Day) ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।ਇਸ ਘਟਨਾ ਦੇ ਮੂਲ ਦੇ ਵਿਕਲਪਿਕ ਬਿਰਤਾਂਤ ਮੌਜੂਦ ਹਨ। ਇੱਕੋ ਜਿਹੇ ਆਖਰੀ ਨਾਵਾਂ ਵਾਲੇ ਦੋ ਆਦਮੀਆਂ ਦੇ ਵੰਸ਼ਜ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੜਦਾਦਾ ਇਸ ਛੁੱਟੀ ਦੇ ਅਸਲੀ ਪਿਤਾ ਸਨ।
ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਜ਼ਦੂਰ ਦਿਵਸ 2025
ਮਜ਼ਦੂਰ ਦਿਵਸ (International Workers’ Day) ਦੇ ਇੱਕ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਸਮਾਗਮ ਸਤੰਬਰ 1882 ਵਿੱਚ ਨਿਊਯਾਰਕ ਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਬੁਲਾਈ ਗਈ ਨਾਈਟਸ ਆਫ਼ ਲੇਬਰ ਦੀ ਇੱਕ ਜਨਰਲ ਅਸੈਂਬਲੀ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਗੁਪਤ ਨਾਈਟਸ ਅਸੈਂਬਲੀ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ, 5 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਨਿਊਯਾਰਕ ਦੇ ਸੈਂਟਰਲ ਲੇਬਰ ਯੂਨੀਅਨ (ਸੀਐਲਯੂ) ਦੀ ਸਰਪ੍ਰਸਤੀ ਹੇਠ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮਜ਼ਦੂਰ ਸੰਗਠਨਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਜਨਤਕ ਪਰੇਡ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ । ਸੀਐਲਯੂ ਦੇ ਸਕੱਤਰ ਮੈਥਿਊ ਮੈਗੁਆਇਰ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਦੇਣ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸਫਲ ਜਨਤਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਰ ਸਤੰਬਰ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਜ਼ਦੂਰ ਦਿਵਸ ਦੀ ਛੁੱਟੀ ਰੱਖੀ ਜਾਵੇ।
ਇੱਕ ਵਿਕਲਪਿਕ ਸਿਧਾਂਤ ਇਹ ਮੰਨਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਜ਼ਦੂਰ ਦਿਵਸ (International Workers’ Day) ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਪੀਟਰ ਜੇ. ਮੈਕਗੁਆਇਰ ਦੇ ਦਿਮਾਗ ਦੀ ਉਪਜ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਆਫ਼ ਆਰਗੇਨਾਈਜ਼ਡ ਟਰੇਡਜ਼ ਐਂਡ ਲੇਬਰ ਯੂਨੀਅਨਜ਼ ਦੇ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸਨ , ਜੋ ਕਿ ਅਮੈਰੀਕਨ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਆਫ਼ ਲੇਬਰ ਦਾ ਪੂਰਵਗਾਮੀ ਸੀ । ਟੋਰਾਂਟੋ ਦੀ ਫੇਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਮਈ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਦਾ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਂਦੇ ਪਰੇਡਾਂ ਵੇਖੀਆਂ ਨੇ 1882 ਦੀ ਬਸੰਤ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਸੀ।
ਮੈਕਗੁਆਇਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, 8 ਮਈ, 1882 ਨੂੰ, ਉਸਨੇ ਨਿਊਯਾਰਕ ਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਨਵੀਂ ਕੇਂਦਰੀ ਮਜ਼ਦੂਰ ਯੂਨੀਅਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਕਿ “ਮਜ਼ਦੂਰ ਵਰਗਾਂ ਲਈ ਆਮ ਛੁੱਟੀ” ਲਈ ਇੱਕ ਦਿਨ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇ।ਮੈਕਗੁਆਇਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਉਸਨੇ ਅੱਗੇ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ ਕਿ ਇਹ ਸਮਾਗਮ ਸੰਗਠਿਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀ ਏਕਤਾ ਅਤੇ ਤਾਕਤ ਦੇ ਜਨਤਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਵਜੋਂ ਇੱਕ ਸੜਕ ਪਰੇਡ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਪਿਕਨਿਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਥਾਨਕ ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਫੰਡਰੇਜ਼ਰ ਵਜੋਂ ਟਿਕਟਾਂ ਵੇਚ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਮੈਕਗੁਆਇਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਉਸਨੇ ਸਤੰਬਰ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਅਜਿਹੇ ਜਨਤਕ ਜਸ਼ਨ ਲਈ ਇੱਕ ਆਦਰਸ਼ ਤਾਰੀਖ ਵਜੋਂ ਸੁਝਾਇਆ, ਅਨੁਕੂਲ ਮੌਸਮ ਅਤੇ ਕੈਲੰਡਰ ‘ਤੇ ਤਾਰੀਖ ਦੇ ਸਥਾਨ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਚੌਥੀ ਜੁਲਾਈ ਅਤੇ ਥੈਂਕਸਗਿਵਿੰਗ ਜਨਤਕ ਛੁੱਟੀਆਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਬੈਠਦਾ ਹੈ ।
ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਜ਼ਦੂਰ ਦਿਵਸ ਪਿਕਨਿਕਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਜਨਤਕ ਇਕੱਠਾਂ ਵਿੱਚ ਅਕਸਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਮਜ਼ਦੂਰ ਆਗੂਆਂ ਦੇ ਭਾਸ਼ਣ ਹੁੰਦੇ ਸਨ।
1909 ਵਿੱਚ, ਅਮਰੀਕਨ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਆਫ਼ ਲੇਬਰ ਕਨਵੈਨਸ਼ਨ ਨੇ ਲੇਬਰ ਦਿਵਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਲੇ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ “ਲੇਬਰ ਐਤਵਾਰ” ਵਜੋਂ ਮਨੋਨੀਤ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਕਿ ਮਜ਼ਦੂਰ ਲਹਿਰ ਦੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਅਤੇ ਵਿਦਿਅਕ ਪਹਿਲੂਆਂ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਸੀ।ਇਹ ਸੈਕੰਡਰੀ ਤਾਰੀਖ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਖਿੱਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਹੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਕੁਝ ਚਰਚ ਇਸਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।
ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਜ਼ਦੂਰ ਦਿਵਸ 2025: ਮਜ਼ਦੂਰ ਦਿਵਸ ਬਨਾਮ ਮਈ ਦਿਵਸ
1 ਮਈ ਦੀ ਤਾਰੀਖ (ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਯੂਰਪੀਅਨ ਲੋਕ ਛੁੱਟੀ ਜਿਸਨੂੰ ਮਈ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ) 1886 ਵਿੱਚ ਕਿਰਤ ਦੇ ਜਸ਼ਨ ਲਈ ਇੱਕ ਵਿਕਲਪਿਕ ਛੁੱਟੀ ਵਜੋਂ ਉਭਰੀ, ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਜ਼ਦੂਰ ਦਿਵਸ (International Workers’ Day) ਵਜੋਂ ਜਾਣੀ ਜਾਣ ਲੱਗੀ । ਇਸ ਤਾਰੀਖ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 1885 ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕੀ ਲੇਬਰ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਦੇ ਸੰਮੇਲਨ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ 1 ਮਈ, 1886 ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਅੱਠ ਘੰਟੇ ਦੇ ਦਿਨ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਮਤਾ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਸੀ।
ਜਦੋਂ ਕਿ ਛੋਟੇ ਕੀਤੇ ਕੰਮ ਦੇ ਦਿਨ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਲਈ ਗੱਲਬਾਤ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਇਸ ਮੰਗ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਹੜਤਾਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ, 1 ਮਈ ਨੂੰ ਤਾਲਮੇਲ ਵਾਲੀ ਹੜਤਾਲ ਕਾਰਵਾਈ ਲਈ ਇੱਕ ਤਾਰੀਖ ਵਜੋਂ ਵਕਾਲਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। 4 ਮਈ, 1886 ਦੇ ਖੂਨੀ ਹੇਮਾਰਕੇਟ ਮਾਮਲੇ ਨਾਲ ਤਾਰੀਖ ਦੀ ਨੇੜਤਾ ਨੇ ਮਈ ਪਹਿਲੀ ਦੀ ਕੱਟੜਪੰਥੀ ਸਾਖ ਨੂੰ ਹੋਰ ਉਭਾਰਿਆ।
ਇਸ ਸਮੇਂ ਮਜ਼ਦੂਰ ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਗੱਲ ‘ਤੇ ਮਤਭੇਦ ਸੀ ਕਿ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਨੂੰ ਮਨਾਉਣ ਵਾਲੀ ਛੁੱਟੀ ਕਦੋਂ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਕੁਝ ਸਤੰਬਰ ਮਾਰਚ-ਅਤੇ-ਪਿਕਨਿਕ ਦੀ ਤਾਰੀਖ ਨੂੰ ਲਗਾਤਾਰ ਜ਼ੋਰ ਦੇਣ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਕੁਝ 1 ਮਈ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਚਾਰਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਤਾਰੀਖ ਨੂੰ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਨ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਕੰਜ਼ਰਵੇਟਿਵ ਡੈਮੋਕ੍ਰੇਟਿਕ ਪ੍ਰਧਾਨ ਗਰੋਵਰ ਕਲੀਵਲੈਂਡ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਚਿੰਤਾ ਸੀ ਕਿ 1 ਮਈ ਨੂੰ ਮਜ਼ਦੂਰ ਛੁੱਟੀ ਹੇਮਾਰਕੇਟ ਮਾਮਲੇ ਦੀ ਯਾਦਗਾਰ ਬਣ ਜਾਵੇਗੀ |
ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ 1 ਮਈ ਦੇ ਯਾਦਗਾਰੀ ਸਮਾਰੋਹ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਅਤੇ ਅਰਾਜਕਤਾਵਾਦੀ ਲਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰੇਗੀ। 1887 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਜਨਤਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਤੰਬਰ ਦੇ ਮਜ਼ਦੂਰ ਦਿਵਸ ਦੀ ਛੁੱਟੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਘੱਟ ਭੜਕਾਊ ਵਿਕਲਪ ਵਜੋਂ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ, ਨੇ 1894 ਵਿੱਚ ਦਸਤਖਤ ਕੀਤੇ ਇੱਕ ਕਾਨੂੰਨ ਦੁਆਰਾ ਇਸ ਤਾਰੀਖ ਨੂੰ ਰਸਮੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਦੀ ਸੰਘੀ ਛੁੱਟੀ ਵਜੋਂ ਅਪਣਾਇਆ।
1950 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਮੱਧ ਤੋਂ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ 1 ਮਈ ਨੂੰ ਵਫ਼ਾਦਾਰੀ ਦਿਵਸ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਂਦਾ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ । ਮਜ਼ਦੂਰ ਦਿਵਸ ਦੇ ਉਲਟ, ਨਾ ਤਾਂ ਕਾਨੂੰਨੀ ਜਨਤਕ ਛੁੱਟੀਆਂ ਹਨ (ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰੀ ਏਜੰਸੀਆਂ ਅਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਕਾਰੋਬਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਬੰਦ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ) ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਅਸਪਸ਼ਟ ਰਹੇ ਹਨ। ਵਫ਼ਾਦਾਰੀ ਦਿਵਸ ਰਸਮੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕੁਝ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਕੁਝ ਬਾਰ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨਾਂ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਰਾਜ ਦਾ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਕਾਨੂੰਨ ਦਿਵਸ ਸਮਾਗਮ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹਨ ।
ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਜ਼ਦੂਰ ਦਿਵਸ 2025: ਮਜ਼ਦੂਰ ਦਿਵਸ ਦੀ ਵਿਕਰੀ
ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਸੰਭਾਵੀ ਗਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਕਰਨ ਲਈ ਸਮਾਂ ਦੇਣ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਉਠਾਉਣ ਲਈ, ਲੇਬਰ ਡੇਅ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਚੂਨ ਵਿਕਰੇਤਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਛੋਟਾਂ ਅਤੇ ਭੱਤਿਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵੀਕਐਂਡ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ਲਈ । ਕੁਝ ਪ੍ਰਚੂਨ ਵਿਕਰੇਤਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਸਾਲ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀਆਂ ਵਿਕਰੀ ਤਾਰੀਖਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਕ੍ਰਿਸਮਸ ਸੀਜ਼ਨ ਦੇ ਬਲੈਕ ਫ੍ਰਾਈਡੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੂਜੇ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਹੈ ।
Read More: Child labour: ਬਾਲ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਖਾਤਮੇ ਲਈ ਕਿਰਤ ਵਿਭਾਗ ਪੰਜਾਬ ਵੱਲੋਂ ਸੂਬੇ ਭਰ ‘ਚ ਛਾਪੇਮਾਰੀ
