ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, 27 ਮਈ 2024: ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਮੁੱਖ ਸਕੱਤਰ ਟੀ.ਵੀ.ਐਸ.ਐਨ. ਪ੍ਰਸ਼ਾਦ ਹਰਿਆਣਾ ਸਿਵਲ ਸਕੱਤਰੇਤ ਨੇ ਗਰਮੀਆਂ ਦੇ ਮੌਸਮ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਉਪਕਰਨਾਂ (electrical equipment) ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਏ.ਸੀ., ਕੂਲਰਾਂ ਅਤੇ ਪੱਖਿਆਂ ਆਦਿ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਾਵਧਾਨੀ ਵਰਤਣ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤੇ ਹਨ।
ਮੁੱਖ ਸਕੱਤਰ ਦਫ਼ਤਰ ਵੱਲੋਂ ਸਮੂਹ ਸ਼ਾਖਾ ਇੰਚਾਰਜਾਂ ਨੂੰ ਲਿਖੇ ਪੱਤਰ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਨਿਰੀਖਣ ਦੌਰਾਨ ਕਈ ਬਿਜਲੀ ਉਪਕਰਨ (electrical equipment) ਜਿਵੇਂ ਟਿਊਬ ਲਾਈਟਾਂ, ਯੂ.ਪੀ.ਐਸ. ਕੰਧ ਪੱਖੇ, ਪੈਦਲ ਪੱਖੇ, ਛੱਤ ਵਾਲੇ ਪੱਖੇ ਅਤੇ ਏਅਰ ਕੰਡੀਸ਼ਨਰ ਚੱਲਦੇ ਪਾਏ ਗਏ। ਅਜਿਹੀ ਲਾਪਰਵਾਹੀ ਕਾਰਨ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਬਰਬਾਦੀ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਬਿੱਲ ਵਧਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਉਪਕਰਨਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਸ ਕਾਰਨ ਅੱਗ ਲੱਗਣ ਦਾ ਖਦਸ਼ਾ ਹੈ।
ਇਸ ਲਈ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਸਾਰੇ ਪੁਆਇੰਟ (electrical equipment) ਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ ਨਾ ਹੋਣ ਜਾਂ ਦਫ਼ਤਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬੰਦ ਹੋਣ। ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨੈਤਿਕ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਅਣਗਹਿਲੀ ਲਈ ਬ੍ਰਾਂਚ ਇੰਚਾਰਜ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੋਣਗੇ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਮਾਲ ਅਤੇ ਆਫ਼ਤ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਵੀ ਗਰਮੀ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਲਈ ਐਡਵਾਈਜ਼ਰੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਐਡਵਾਈਜ਼ਰੀ ‘ਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਗਰਮੀਆਂ ਦੇ ਮੌਸਮ ‘ਚ ਤੇਜ਼ ਹਵਾਵਾਂ ਅਤੇ ਤਾਪਮਾਨ ਵਧਣ ਕਾਰਨ ਹੀਟ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦਾ ਖਤਰਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਧੁੱਪ ‘ਚ ਘੁੰਮਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕ, ਖਿਡਾਰੀ, ਬੱਚੇ, ਬਜ਼ੁਰਗ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹੀਟ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦਾ ਡਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਹੀਟ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਹੀਟ ਸਟ੍ਰੋਕ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣਾ ਬਿਹਤਰ ਹੈ, ਯਾਨੀ ਇਲਾਜ ਨਾਲੋਂ ਬਚਾਅ ਬਿਹਤਰ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਜਾਰੀ ਐਡਵਾਈਜ਼ਰੀ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਗਰਮੀ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।
ਹੀਟ ਸਟ੍ਰੋਕ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਸਥਾਨਕ ਮੌਸਮ ਦੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਲਈ ਰੇਡੀਓ ਸੁਣੋ, ਟੀਵੀ ਦੇਖੋ, ਅਖ਼ਬਾਰ ਪੜ੍ਹੋ, ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹਲਕੇ ਰੰਗ ਦੇ ਢਿੱਲੇ ਸੂਤੀ ਕੱਪੜੇ ਪਾਓ, ਸਿਰ ਢੱਕ ਕੇ ਰੱਖੋ, ਕੱਪੜੇ, ਟੋਪੀ ਜਾਂ ਛੱਤਰੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ, ਲੋੜੀਂਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਪੀਓ।
ਪਿਆਸ ਨਾ ਲੱਗਣ ‘ਤੇ ਵੀ ਓਆਰਐਸ (ਓਰਲ ਰੀਹਾਈਡਰੇਸ਼ਨ ਸਲਿਊਸ਼ਨ), ਘਰ ਦੇ ਬਣੇ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥ ਜਿਵੇਂ ਲੱਸੀ, ਨਿੰਬੂ ਪਾਣੀ, ਮੱਖਣ ਆਦਿ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਕੇ ਤਰੋਤਾਜ਼ਾ ਰਹੋ। ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਵਾਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਨਾ ਛੱਡੋ। ਇਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੀਟ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦਾ ਖਤਰਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਨੰਗੇ ਪੈਰੀਂ ਬਾਹਰ ਨਾ ਨਿਕਲੋ, ਗਰਮੀ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਪਾਉਣ ਲਈ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਹੱਥ ਵਾਲਾ ਪੱਖਾ ਜ਼ਰੂਰ ਰੱਖੋ, ਕੰਮ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਥੋੜ੍ਹੀ ਜਿਹੀ ਬਰੇਕ ਲਓ, ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਖੇਤਾਂ ਜਾਂ ਕੋਠੇ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ ਤਾਂ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਕਿਸੇ ਰੁੱਖ ਜਾਂ ਛਾਂ ਹੇਠ ਪਨਾਹ ਲਓ।
ਗਰਮੀਆਂ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਜੰਕ ਫੂਡ ਦਾ ਸੇਵਨ ਨਾ ਕਰੋ। ਤਾਜ਼ੇ ਫਲ, ਸਲਾਦ ਅਤੇ ਘਰ ਦਾ ਪਕਾਇਆ ਭੋਜਨ ਖਾਓ। ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਦੁਪਹਿਰ 12 ਵਜੇ ਤੋਂ ਸ਼ਾਮ 4 ਵਜੇ ਤੱਕ ਸਿੱਧੀ ਧੁੱਪ ਵਿੱਚ ਨਾ ਜਾਓ। ਜੇਕਰ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਚੱਕਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਉਲਟੀਆਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਘਬਰਾਹਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਗੰਭੀਰ ਸਿਰ ਦਰਦ, ਛਾਤੀ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਜਾਂ ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਕਰੋ।
ਐਡਵਾਈਜ਼ਰੀ ‘ਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਵਧਦੀ ਗਰਮੀ ‘ਚ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਅਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਖਾਸ ਖਿਆਲ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇ। ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗਰਮੀ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜਦੋਂ ਉਹ ਇਕੱਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਦੋ ਵਾਰ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰੋ, ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਓ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਕੋਲ ਇੱਕ ਫ਼ੋਨ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਠੰਡਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੋ ਜੇਕਰ ਉਹ ਗਰਮੀ ਤੋਂ ਬੇਆਰਾਮ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਨਮ ਰੱਖੋ, ਗਰਦਨ ਅਤੇ ਕੱਛਾਂ ਦੁਆਲੇ ਇੱਕ ਗਿੱਲਾ ਤੌਲੀਆ ਰੱਖੋ। ਹਮੇਸ਼ਾ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਪਾਣੀ ਦੀ ਬੋਤਲ ਰੱਖਣ ਲਈ ਕਹੋ।
ਸਲਾਹ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਛਾਂ ਵਿੱਚ ਰੱਖੋ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲੋੜੀਂਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦਿਓ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਘਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਰੱਖੋ, ਪਾਣੀ ਦੇ ਦੋ ਕਟੋਰੇ ਰੱਖੋ ਤਾਂ ਜੋ ਇੱਕ ਪਾਣੀ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਵੇ, ਉਹ ਦੂਜੇ ਤੋਂ ਪੀ ਸਕਣ। ਜੇਕਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਘਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਰੱਖਣਾ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਛਾਂ ਵਾਲੀ ਜਗ੍ਹਾ ‘ਤੇ ਰੱਖੋ ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਆਰਾਮ ਕਰ ਸਕਣ। ਧਿਆਨ ਰਹੇ ਕਿ ਜਿੱਥੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇ ਉੱਥੇ ਦਿਨ ਭਰ ਛਾਂ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਪਾਲਤੂ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਭੋਜਨ ਨੂੰ ਸੂਰਜ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਨਾ ਰੱਖੋ, ਜਾਨਵਰਾਂ ਨੂੰ ਬੰਦ ਜਗ੍ਹਾ ਵਿੱਚ ਨਾ ਰੱਖੋ, ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਇੱਕ ਕੁੱਤਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਗਰਮੀ ਵਿੱਚ ਨਾ ਲੈ ਕੇ ਜਾਓ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ-ਸ਼ਾਮ ਘੁਮਾਓ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਪਸ਼ੂ ਨੂੰ ਵਾਹਨ ਵਿੱਚ ਨਾ ਛੱਡੋ।
