History of International Women’s Day: ਦੁਨੀਆ ਭਰ ‘ਚ 8 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ (IWD) ਸਮਾਜਿਕ, ਆਰਥਿਕ, ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਖੇਤਰਾਂ ‘ਚ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਅਤੇ ਯੋਗਦਾਨ ਦੀ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਂਦਾ ਹੈ | ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ 1911 ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਲਿੰਗ ਸਮਾਨਤਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਤਬਦੀਲੀ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦੇਣ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਹਿੱਤਾਂ ਲਈ ਸਮਰਪਿਤ ਸੰਗਠਨਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਤੱਕ ਹਨ। ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ ਨੂੰ ਹਰ ਸਾਲ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤਾਰੀਖ ਵਜੋਂ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਔਰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਦਾ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਣ, ਲਿੰਗ ਸਮਾਨਤਾ ‘ਤੇ ਚਰਚਾਵਾਂ ਵਧਾਉਣ, ਸਮਾਨਤਾ ਵੱਲ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਤਰੱਕੀ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ-ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਲਈ ਸਰੋਤ ਜੁਟਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ (History of International Women’s Day)
ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ 1900 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਉਦਯੋਗੀਕਰਨ ਅਤੇ ਕੱਟੜਪੰਥੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾਵਾਂ ਦੇ ਉਭਾਰ ਦੁਆਰਾ ਚਿੰਨ੍ਹਿਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਮਾਜਿਕ ਉਥਲ-ਪੁਥਲ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ। 1908 ‘ਚ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਜ਼ੁਲਮ ਅਤੇ ਅਸਮਾਨਤਾ ਖ਼ਿਲਾਫ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾਉਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਸੀ।
ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਨਿਊਯਾਰਕ ਸਿਟੀ ‘ਚ 15,000 ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਬਿਹਤਰ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਮਾਰਚ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ‘ਚ ਘੱਟ ਘੰਟੇ, ਬਿਹਤਰ ਤਨਖਾਹ ਅਤੇ ਵੋਟ ਪਾਉਣ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਸੋਸ਼ਲਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਐਲਾਨਿਆ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਗਲੇ ਸਾਲ 28 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਪੂਰੇ ਅਮਰੀਕਾ ‘ਚ ਪਹਿਲਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ। ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਇਸ ਪਰੰਪਰਾ ਨੂੰ ਫਰਵਰੀ ਦੇ ਆਖਰੀ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ 1913 ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ।
1910 ‘ਚ ਕੋਪਨਹੇਗਨ ‘ਚ ਕੰਮਕਾਜੀ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਦੂਜੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਮੇਲਨ ‘ਚ, ਕਲਾਰਾ ਜ਼ੇਟਕਿਨ ਨੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਔਰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਮੰਗਾਂ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਲਈ ਦੇਸ਼ ਭਰ ‘ਚ ਇੱਕਜੁੱਟ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਣ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕੀਤੀ।
ਇਸ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਨੂੰ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੇ ਹਾਜ਼ਰੀਨ ਨੇ ਸਰਬਸੰਮਤੀ ਨਾਲ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਦਿੱਤੀ, ਜਿਸ ‘ਚ 17 ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ 100 ਤੋਂ ਵੱਧ ਔਰਤਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ‘ਚ ਯੂਨੀਅਨਾਂ, ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਅਤੇ ਕੰਮਕਾਜੀ ਮਹਿਲਾ ਕਲੱਬਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ, ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਫਿਨਲੈਂਡ ਦੀ ਸੰਸਦ ਲਈ ਚੁਣੀਆਂ ਗਈਆਂ ਪਹਿਲੀਆਂ ਤਿੰਨ ਔਰਤਾਂ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਇਸ ਸਮੂਹਿਕ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ ਉਭਰਿਆ।
ਸਾਲ 1911 ‘ਚ ਡੈਨਮਾਰਕ ‘ਚ ਕੋਪਨਹੇਗਨ ਕਾਨਫਰੰਸ ‘ਚ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਆਸਟਰੀਆ, ਡੈਨਮਾਰਕ, ਜਰਮਨੀ ਅਤੇ ਸਵਿਟਜ਼ਰਲੈਂਡ ‘ਚ ਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਰੰਗ
ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਰੰਗ ਜਾਮਨੀ, ਹਰਾ ਅਤੇ ਚਿੱਟਾ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹਰੇਕ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕਾਤਮਕ ਮਹੱਤਵ ਹੈ। ਜਾਮਨੀ ਰੰਗ ਨਿਆਂ ਅਤੇ ਮਾਣ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਹਰਾ ਰੰਗ ਉਮੀਦ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ। ਚਿੱਟਾ ਰੰਗ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਰੰਗਾਂ ਨੂੰ 1908 ‘ਚ ਯੂਕੇ ‘ਚ ਮਹਿਲਾ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਯੂਨੀਅਨ (WSPU) ਦੁਆਰਾ ਅਪਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ 2025 ਦਾ ਥੀਮ ਕੀ ਹੈ?
ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ 2025 ਦਾ ਥੀਮ, ‘ਐਕਸੀਲੇਟ ਐਕਸ਼ਨ’, ਲਿੰਗ ਸਮਾਨਤਾ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਰਫ਼ਤਾਰ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ‘ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਸਿੱਖਿਆ, ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਅਤੇ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ‘ਚ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਠੋਸ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
Read More: ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ 2025: ਸਮਾਜ ਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ‘ਚ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਅਹਿਮ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ
