Alfred Nobel

ਡਾਇਨਾਮਾਈਟ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਐਲਫ੍ਰੇਡ ਨੋਬਲ ਨੇ ਕਿਉਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ

ਜੋਨੀ

ਡਾਇਨਾਮਾਈਟ ਦੇ ਖੋਜੀ ਅਲਫ੍ਰੇਡ ਨੋਬਲ…

ਅਲਫ੍ਰੇਡ ਨੋਬਲ (Alfred Nobel) ਇੱਕ ਸਵੀਡਿਸ਼ ਕੈਮਿਸਟ, ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਪਤੀ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਡਾਇਨਾਮਾਈਟ ਅਤੇ ਹੋਰ ਵਿਸਫੋਟਕਾਂ ਦੀ ਕਾਢ ਕੱਢੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ‘ਤੇ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸਾਲਾਨਾ ਵਿਗਿਆਨ, ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰਾਂ ਲਈ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਕਾਫ਼ੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ।

ਅਲਫ੍ਰੇਡ ਨੋਬਲ ਦਾ ਜਨਮ 21 ਅਕਤੂਬਰ, 1833 ਨੂੰ ਸਟਾਕਹੋਮ, ਸਵੀਡਨ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਇਮੈਨੁਅਲ ਨੋਬਲ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਐਂਡਰੇਟ ਅਹਲਸੇਲ ਨੋਬਲ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਇੱਕ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਅਤੇ ਖੋਜੀ ਸਨ। ਇਮੈਨੁਅਲ ਨੋਬਲ ਨੇ ਪੁਲਾਂ, ਇਮਾਰਤਾਂ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਚੱਟਾਨਾਂ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰਨ ਦੇ ਕਈ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕੀਤਾ।

ਅਲਫ੍ਰੇਡ ਨੋਬਲ (Alfred Nobel) ਨੂੰ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰ ਕਰਦੀ ਸੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਉਸ ‘ਤੇ ਵੱਡੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਸੀ | ਅਲਫ੍ਰੇਡ ਵਿੱਚ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਬੌਧਿਕ ਉਤਸੁਕਤਾ ਸੀ। ਉਹ ਵਿਸਫੋਟਕਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਰੱਖਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਅਲਫ੍ਰੇਡ ਨੋਬਲ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਤੋਂ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਦੀਆਂ ਬੁਨਿਆਦੀ ਗੱਲਾਂ ਸਿੱਖੀਆਂ।

ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਲਫ੍ਰੇਡ ਨੋਬਲ ਦੇ ਪਿਤਾ ਇਮੈਨੁਅਲ ਦੇ ਵਪਾਰਕ ਉੱਦਮਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਉਹ ਫਿਰ ਸੇਂਟ ਪੀਟਰਸਬਰਗ ਚਲਾ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਵਿਸਫੋਟਕ ਖਾਣਾਂ ਅਤੇ ਮਸ਼ੀਨ ਟੂਲਾਂ ਦੇ ਨਿਰਮਾਤਾ ਵਜੋਂ ਕਾਰੋਬਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਉਸਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਸਟਾਕਹੋਮ ਛੱਡ ਕੇ 1842 ਵਿੱਚ ਸੇਂਟ ਪੀਟਰਸਬਰਗ ਆ ਗਿਆ। 17 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਅਲਫ੍ਰੇਡ ਸਵੀਡਿਸ਼, ਰੂਸੀ, ਫ੍ਰੈਂਚ, ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਤੇ ਜਰਮਨ ਬੋਲ ਅਤੇ ਲਿਖ ਸਕਦਾ ਸੀ।

ਇਸਤੋਂ ਬਾਅਦ 1850 ਵਿੱਚ ਅਲਫ੍ਰੇਡ ਨੋਬਲ ਨੇ ਰੂਸ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਾਲ ਪੈਰਿਸ ਵਿੱਚ ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਲਈ ਬਿਤਾਇਆ। ਫਿਰ ਅਲਫ੍ਰੇਡ ਨੋਬਲ ਨੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਇਆ ਅਤੇ ਆਇਰਨਕਲਡ ਬੈਟਲਸ਼ਿਪ ਮਾਨੀਟਰ ਦੇ ਨਿਰਮਾਤਾ, ਜੌਨ ਐਰਿਕਸਨ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। 1852 ਵਿੱਚ ਉਹ ਸੇਂਟ ਪੀਟਰਸਬਰਗ ਵਾਪਸ ਪਰਤਿਆ ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਫੈਕਟਰੀ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਕ੍ਰੀਮੀਅਨ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਫੌਜੀ ਸਾਜ਼ੋ-ਸਾਮਾਨ ਤਿਆਰ ਕਰਦੀ ਸੀ।

ਯੁੱਧ 1856 ਵਿੱਚ ਖ਼ਤਮ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਫੈਕਟਰੀ ਨੂੰ ਮਾੜੇ ਸਮੇਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਅਤੇ ਸਟੀਮਬੋਟ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਦੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਸਮੇਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਆਈ। ਫੈਕਟਰੀ 1859 ਵਿੱਚ ਦੀਵਾਲੀਆ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਇਸਤੋਂ ਬਾਅਦ ਐਲਫ੍ਰੇਡ ਨੋਬਲ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਸਵੀਡਨ ਵਾਪਸ ਆ ਗਏ।

ਐਲਫ੍ਰੇਡ ਨੋਬਲ ਦੀਆਂ ਕਾਢਾਂ

1862 ਵਿੱਚ ਐਲਫ੍ਰੇਡ ਨੋਬਲ (Alfred Nobel) ਨੇ ਨਾਈਟ੍ਰੋਗਲਿਸਰੀਨ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਫੈਕਟਰੀ ਬਣਾਈ ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਵਿਸਫੋਟਕਾਂ ਦੇ ਧਮਾਕੇ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਤਰੀਕਾ ਲੱਭਣ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਵੀ ਕੀਤਾ। ਐਲਫ੍ਰੇਡ ਨੋਬਲ ਨੇ 1863 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਹਾਰਕ ਡੈਟੋਨੇਟਰ ਦੀ ਕਾਢ ਕੱਢੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਲੱਕੜ ਦਾ ਪਲੱਗ ਸੀ ਜੋ ਇੱਕ ਧਾਤ ਦੇ ਡੱਬੇ ਵਿੱਚ ਰੱਖੇ ਨਾਈਟ੍ਰੋਗਲਿਸਰੀਨ ਦੇ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਚਾਰਜ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।

ਇਸ ਕਾਢ ਨੇ ਇੱਕ ਖੋਜੀ ਵਜੋਂ ਨੋਬਲ ਦੀ ਸਾਖ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਉਸ ਨੂੰ ਵਿਸਫੋਟਕਾਂ ਦੇ ਨਿਰਮਾਤਾ ਵਜੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਦੌਲਤ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। 1865 ਵਿੱਚ ਨੋਬਲ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਵਿਸਫੋਟਕ ਕੈਪ ਜੋ ਇੱਕ ਉੱਨਤ ਡੈਟੋਨੇਟਰ ਸੀ, ਉਸਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਕਾਢ ਨੇ ਉੱਚ ਵਿਸਫੋਟਕਾਂ ਦੀ ਆਧੁਨਿਕ ਵਰਤੋਂ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਕੀਤਾ।

ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਡਾਇਨਾਮਾਈਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸੁਰੰਗਾਂ ਨੂੰ ਤੋੜਨ, ਇਮਾਰਤਾਂ ਨੂੰ ਢਾਹੁਣ ਅਤੇ ਪੱਥਰਾਂ ਨੂੰ ਕੱਟਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ, ਪਰ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਇਸਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਹੋ ਗਈ। ਇਸ ਨਾਲ ਕਈ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇੱਕ ਦਿਨ ਇੱਕ ਅਖਬਾਰ ਨੇ ਐਲਫ੍ਰੇਡ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਮੌਤ ਦਾ ਵਪਾਰੀ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ । ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕਾਫੀ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਅਜਿਹੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲੱਗੇ ਜੋ ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਈ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ।

ਅਲਫ੍ਰੇਡ ਨੋਬਲ ਦੁਆਰਾ ਡਾਇਨਾਮਾਈਟ ਦੀ ਕਾਢ

ਅਲਫ੍ਰੇਡ ਨੋਬਲ ਦੀ ਅਗਲੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਾਢ 1867 ਵਿੱਚ ਡਾਇਨਾਮਾਈਟ ਸੀ। ਉਸਨੂੰ ਗ੍ਰੇਟ ਬ੍ਰਿਟੇਨ (1867) ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ (1868) ਵਿੱਚ ਇਸਦੇ ਲਈ ਪੇਟੈਂਟ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਡਾਇਨਾਮਾਈਟ ਦੀ ਕਾਢ ਨਾਲ, ਅਲਫ੍ਰੇਡ ਨੋਬਲ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਜਲਦੀ ਹੀ ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਕੱਟਣ ਅਤੇ ਰੇਲਵੇ ਅਤੇ ਸੜਕਾਂ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਨੋਬਲ ਨੇ ਡਾਇਨਾਮਾਈਟ ਬਣਾਉਣ ਲਈ 1870 ਅਤੇ 80 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਪੂਰੇ ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ ਫੈਕਟਰੀਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਨੈਟਵਰਕ ਬਣਾਇਆ।

ਅਲਫ੍ਰੇਡ ਨੋਬਲ ਨੇ ਡਾਇਨਾਮਾਈਟ ਦੇ ਇੱਕ ਵਧੇਰੇ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਰੂਪ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ 1875 ਵਿੱਚ ਬਲਾਸਟਿੰਗ ਜੈਲੇਟਿਨ ਦਾ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ। ਉਸ ਨੇ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਇਸਦਾ ਪੇਟੈਂਟ ਕਰਵਾਇਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਸਨੇ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਸੀ ਕਿ ਨਾਈਟ੍ਰੋਗਲਿਸਰੀਨ ਦੇ ਘੋਲ ਨੂੰ ਨਾਈਟ੍ਰੋਸੈਲੂਲੋਜ਼ ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਵਾਲਾਂ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥ ਨਾਲ ਮਿਲਾਉਣ ਨਾਲ ਇੱਕ ਸਖ਼ਤ ਪਲਾਸਟਿਕ ਪਦਾਰਥ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਇਸ ਵਿੱਚ ਆਮ ਡਾਇਨਾਮਾਈਟਸ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧ ਅਤੇ ਵਧੇਰੇ ਵਿਸਫੋਟਕ ਸ਼ਕਤੀ ਹੈ। ਅਲਫ੍ਰੇਡ ਨੋਬਲ ਨੇ 1887 ਵਿੱਚ ਬੈਲਿਸਟਾਈਟ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਨਾਈਟ੍ਰੋਗਲਿਸਰੀਨ ਦੇ ਧੂੰਏ ਰਹਿਤ ਪਾਊਡਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ।ਅਲਫ੍ਰੇਡ ਨੋਬਲ ਦੁਆਰਾ ਕਈ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਕਾਢ ਵੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਨਕਲੀ ਰੇਸ਼ਮ, ਚਮੜਾ ਆਦਿ। ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਅਲਫ੍ਰੇਡ ਨੋਬਲ ਨੇ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ 350 ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੇਟੈਂਟ ਰਜਿਸਟਰ ਕੀਤੇ। ਅਲਫ੍ਰੇਡ ਨੋਬਲ ਨੇ ਕਦੇ ਵਿਆਹ ਨਹੀਂ ਕਰਵਾਇਆ ।

ਅਲਫਰੇਡ ਨੋਬਲ ਦੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ

ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਐਲਫ੍ਰੇਡ ਨੋਬਲ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਰੱਖਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਨਾਟਕ, ਨਾਵਲ ਅਤੇ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਲਿਖੀਆਂ। ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਅਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਰਹਿ ਗਏ।

ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ

1895 ਵਿੱਚ ਐਲਫ੍ਰੇਡ ਨੋਬਲ ਐਨਜਾਈਨਾ ਪੈਕਟੋਰਿਸ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਸੀ। 1896 ਵਿੱਚ ਸੇਨ ਰੇਮੋ, ਇਟਲੀ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਵਿਲਾ ਵਿੱਚ ਦਿਮਾਗੀ ਹੈਮਰੇਜ ਕਾਰਨ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਉਸਦਾ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਕਾਰੋਬਾਰ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵਿਸਫੋਟਕ ਅਤੇ ਗੋਲਾ ਬਾਰੂਦ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ 90 ਤੋਂ ਵੱਧ ਫੈਕਟਰੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਵਸੀਅਤ ਸਟਾਕਹੋਮ ਦੇ ਇੱਕ ਬੈਂਕ ਵਿੱਚ ਜਮ੍ਹਾ ਕਰਵਾਈ ਸੀ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਇਸਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ, ਦੋਸਤਾਂ ਅਤੇ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹੈਰਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।

ਅਲਫ੍ਰੇਡ ਨੋਬਲ ਨੇ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰਾਂ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਲਈ ਆਪਣੀ ਜਾਇਦਾਦ ਦਾ ਬਹੁਤਾ ਹਿੱਸਾ ਇੱਕ ਟਰੱਸਟ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਉਸਦੇ ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਪੁਰਸਕਾਰ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ, ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ, ਸਰੀਰ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਉਮਰ ਭਰ ਦੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ।

ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਆਸਟ੍ਰੀਆ ਦੇ ਸ਼ਾਂਤੀਵਾਦੀ ਬਰਥਾ ਵਾਨ ਸੁਟਨਰ ਨਾਲ ਉਸਦੀ ਦੋਸਤੀ ਨੇ ਅਲਫ੍ਰੇਡ ਨੋਬਲ (Alfred Nobel) ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਈ ਇਨਾਮ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ ਪਹਿਲਾ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਵਿਲਹੇਲਮ ਰੌਂਟਜੇਨ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਐਕਸ-ਰੇ ਦੀ ਖੋਜ ਲਈ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਮਿਲਿਆ ਸੀ। ਜੀਨ ਹੈਨਰੀ ਡੁਨਟ ਨੋਬਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਪਹਿਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਸੀ। ਸਰੀਰ ਵਿਗਿਆਨ ਜਾਂ ਮੈਡੀਸਨ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਸੀਰਮ ਥੈਰੇਪੀ ‘ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਐਮਿਲ ਵਾਨ ਬੇਹਰਿੰਗ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

Scroll to Top