ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ 20 ਜਨਵਰੀ 2022: ਮਸ਼ਹੂਰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਲਾਹਕਾਰ ਅਜੀਤ ਡੋਭਾਲ ਦਾ ਅੱਜ ਜਨਮਦਿਨ ਹੈ| ਅਜੀਤ ਡੋਭਾਲ ਭਾਰਤ ਦੇ ਜੇਮਸ ਬਾਂਡ (James Bond of India) ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਅਜੀਤ ਡੋਵਾਲ (Ajit Doval) ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੇ ਬਹੁਤ ਖਾਸ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸਰਜੀਕਲ ਸਟ੍ਰਾਈਕ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਨਾਗਾ ਸ਼ਾਂਤੀ ਸਮਝੌਤੇ ਤੱਕ, ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਬਲੈਕ ਥੰਡਰ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਆਈਐਸਆਈਐਸ ਦੇ ਚੁੰਗਲ ਵਿੱਚੋਂ ਭਾਰਤੀ ਨਰਸਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕੱਢਣ ਤੱਕ ਅਜੀਤ ਡੋਭਾਲ ਦੇ ਨਾਂ ਕਈ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਹਨ। ਉਸ ਦੇ ਸ਼ਬਦਕੋਸ਼ ਵਿੱਚ ‘ਅਸੰਭਵ’ ਸ਼ਬਦ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜਿਸ ਕੰਮ ਲਈ ਡੋਭਾਲ ਮੈਦਾਨ ‘ਤੇ ਉਤਰਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਦੇ ਸਿਰੇ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਹੀ ਸਾਹ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਤ ਜੋ ਮਰਜ਼ੀ ਹੋਣ। ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਬਣੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਲਾਹਕਾਰ (ਐੱਨ.ਐੱਸ.ਏ.) ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਬਾਹਰ ਵੀ ਅਜਿਹੇ ਕਈ ਸਫਲ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਬਿਲਕੁਲ ਅਸੰਭਵ ਜਾਪਦੇ ਸਨ।
2014 ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਬਣਦਿਆਂ ਹੀ ਅਜੀਤ ਡੋਭਾਲ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਲਾਹਕਾਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਨੇ ਸਾਬਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਡੋਭਾਲ ‘ਤੇ ਕਿੰਨਾ ਭਰੋਸਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਡੋਭਾਲ ਅਜੇ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅਤੇ ਬਾਹਰ ਆਪਰੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਸਰਵ ਵਿਆਪਕ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਹ ਇੱਕ ਪੂਰੀ ਰਣਨੀਤੀ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਯੋਜਨਾ ਵੀ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਰਣਨੀਤੀ ਕਿਵੇਂ ਕਾਰਗਰ ਹੋਵੇਗੀ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ‘ਤੇ ਸਰਜੀਕਲ ਸਟ੍ਰਾਈਕ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਏਅਰ ਸਟ੍ਰਾਈਕ, ਡੋਭਾਲ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੀ।
ਧਾਰਾ 370 ਹਟਾਏ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਡੋਭਾਲ ਕਸ਼ਮੀਰ ‘ਚ ਘੁੰਮਦੇ ਨਜ਼ਰ ਆਏ
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਲਗਾਤਾਰ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਭੜਕਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਧਾਰਾ 370 ਹਟਾਏ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਡੋਭਾਲ ਖੁਦ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੀਆਂ ਸੜਕਾਂ ‘ਤੇ ਉਤਰੇ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਭਰੋਸੇ ‘ਚ ਲਿਆ। ਡੋਭਾਲ ਵੀ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ‘ਤੇ ਹਨ। ਪਰ ਇਸ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਉਹ ਕਾਫੀ ਦੇਰ ਤੱਕ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਘੁੰਮਦਾ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ।
ਦਿੱਲੀ ਹਿੰਸਾ ਦੌਰਾਨ ਸਥਿਤੀ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਅਜੀਤ ਡੋਵਾਲ
ਦਿੱਲੀ ‘ਚ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਸੋਧ ਕਾਨੂੰਨ (CAA) ਅਤੇ NRC ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਕਾਫੀ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਅਚਾਨਕ ਹਿੰਸਾ ਭੜਕ ਗਈ। ਅਜੀਤ ਡੋਵਾਲ ਨੇ ਲਗਾਤਾਰ ਸਥਿਤੀ ‘ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖੀ ਅਤੇ ਅਗਲੇਰੀ ਕਾਰਵਾਈ ਲਈ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੰਦੇ ਰਹੇ। ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਡੋਭਾਲ ਖੁਦ ਦਿੱਲੀ ਦੀਆਂ ਸੜਕਾਂ ‘ਤੇ ਉਤਰੇ ਅਤੇ ਸਥਿਤੀ ਦਾ ਜਾਇਜ਼ਾ ਲਿਆ।
ਡੋਭਾਲ ਦੇ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬ, ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਹਨ
ਅਜੀਤ ਡੋਵਾਲ ਉਹ ਵਿਅਕਤੀ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ 1991 ਵਿੱਚ ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਲਿਬਰੇਸ਼ਨ ਫਰੰਟ ਦੁਆਰਾ ਅਗਵਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਰੋਮਾਨੀਆ ਦੇ ਡਿਪਲੋਮੈਟ ਲਿਵੀਯੂ ਰਾਡੂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਦੀ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ ਸੀ। ਡੋਭਾਲ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਵਿਚ ਕੂਟਨੀਤਕ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਨਿਭਾਈਆਂ ਹਨ। ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਤੱਕ, ਉਹ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਬਿਊਰੋ ਦੇ ਆਪਰੇਸ਼ਨਸ ਵਿੰਗ ਦਾ ਮੁਖੀ ਰਿਹਾ। ਅਜੀਤ ਡੋਵਾਲ 33 ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬ, ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਖੁਫੀਆ ਏਜੰਸੀ ਦਾ ਜਾਸੂਸ ਵੀ ਸੀ। ਉਹ 2015 ‘ਚ ਮਨੀਪੁਰ ‘ਚ ਫੌਜ ਦੇ ਕਾਫਲੇ ‘ਤੇ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਿਆਂਮਾਰ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ‘ਚ ਦਾਖਲ ਹੋਏ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਸਰਜੀਕਲ ਸਟ੍ਰਾਈਕ ਆਪਰੇਸ਼ਨ ਦਾ ਮੁੱਖ ਯੋਜਨਾਕਾਰ ਸੀ।
ਭਿਖਾਰੀ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਪ੍ਰੀਖਣ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਇਕੱਠੀ ਕੀਤੀ
70 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਪਰਮਾਣੂ ਪ੍ਰੀਖਣ ਕਰਨ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਕੋਲ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਠੋਸ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਪਰ, ਅਜੀਤ ਡੋਵਾਲ ਨੂੰ ਇੰਨੀ ਵੱਡੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਇਕੱਠੀ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਮਿਲੀ ਹੈ। ਡੋਭਾਲ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਜਾ ਕੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸ ਇਲਾਕੇ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ੀ ਲਈ ਜਿੱਥੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਚੱਲ ਰਹੀਆਂ ਸਨ। ਸੈਂਟਰ ਦੇ ਬਾਹਰ ਬੈਠ ਕੇ ਭੀਖ ਮੰਗਣ ਲੱਗੀ। ਇਹ ਵੀ ਕੋਈ ਠੋਸ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਪ੍ਰੀਖਣਾਂ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਫਿਰ ਉਸ ਨੇ ਉਹ ਥਾਂ ਲੱਭੀ ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀ ਵਾਲ ਕੱਟਦੇ ਸਨ। ਉਸ ਨੇ ਵਾਲਾਂ ਦਾ ਨਮੂਨਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ
ਅਜੀਤ ਡੋਵਾਲ ਨੇ ਕੀਰਤੀ ਚੱਕਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ
ਅਜੀਤ ਡੋਵਾਲ ਇਕੱਲੇ ਭਾਰਤੀ ਨੌਕਰਸ਼ਾਹ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਕੀਰਤੀ ਚੱਕਰ ਅਤੇ ਬਹਾਦਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਡੋਭਾਲ ਕਈ ਸੁਰੱਖਿਆ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਉਸ ਨੇ ਜਾਸੂਸੀ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ‘ਚ ਕਈ ਰਿਕਾਰਡ ਬਣਾਏ ਹਨ। ਅਜੀਤ ਡੋਵਾਲ ਦਾ ਜਨਮ 1945 ਵਿੱਚ ਪੌੜੀ ਗੜ੍ਹਵਾਲ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਸਕੂਲੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਅਜਮੇਰ ਮਿਲਟਰੀ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ। ਡੋਵਾਲ, ਕੇਰਲ ਦੇ 1968 ਬੈਚ ਦੇ ਆਈਪੀਐਸ ਅਧਿਕਾਰੀ, ਆਪਣੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਤੋਂ ਚਾਰ ਸਾਲ ਬਾਅਦ, 1972 ਵਿੱਚ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਬਿਊਰੋ (ਆਈਬੀ) ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ ਸਨ।
