Yoga: ਯੋਗਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਵਿਧੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ ਲੋਕ ਸਿਹਤਮੰਦ ਜੀਵਨ ਦਾ ਆਨੰਦ ਮਾਣ ਸਕਦੇ ਹਨ | ਵਿਅਸਤ ਜੀਵਨ-ਸ਼ੈਲੀ ‘ਚ ਯੋਗਾ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਵਰਦਾਨ ਸਿੱਧ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ | ਰਾਊਂਡਗਲਾਸ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦਾ ਯੋਗਾ ਫਾਰ ਵਿਲੇਜਜ਼ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸਿਹਤ, ਸਵੈ-ਮਾਣ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ ਦੇ ਰਾਹ ‘ਤੇ ਲੈ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ‘ਚ ਯੋਗਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਅਭਿਆਸ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਅਕਸਰ ਸ਼ਹਿਰੀ ਖੇਤਰਾਂ ‘ਚ ਖ਼ਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਹਿੰਗੇ ਯੋਗਾ ਸਟੂਡੀਓ, ਰਿਟਰੀਟ ਅਤੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਗੁਰੂ ਇਸ ਅਭਿਆਸ ਨੂੰ ਸ਼ਹਿਰੀ, ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਅਤੇ ਮਹਾਨਗਰੀ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਲਈ ਢਾਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸਦੇ ਉਲਟ ਪਿੰਡਾਂ ‘ਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਅਜੇ ਵੀ ਅਭਿਆਸ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਲਾਭਾਂ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਹੱਦ ਤੱਕ ਵਾਂਝੇ ਹਨ, ਪਰ ਇਹ ਸਥਿਤੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਬਦਲ ਰਹੀ ਹੈ।
ਸਥਾਨਕ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਯੋਗਾ ਸਿਖਲਾਈ
ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਹਰੇ ਭਰੇ ਪਿੰਡਾਂ ‘ਚ ਔਰਤਾਂ ਯੋਗਾ ਅਧਿਆਪਕ ਬਣ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਸਥਾਨਕ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦੀ ਭਲਾਈ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਪਿੰਡਾਂ ‘ਚ ਰਹਿ ਰਹੀਆਂ ਹਨ | ਸਥਾਨਕ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਯੋਗਾ ਸਿਖਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਲਾਭ ਹਰ ਪਿੰਡ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਲੁਧਿਆਣਾ ਦੇ ਕੋਟਾਲਾ ਪਿੰਡ ਦੀ 32 ਸਾਲਾ ਰੀਨਾ ਰਾਣੀ ਨੇ ਰਾਊਂਡਗਲਾਸ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਵੱਲੋਂ ਕਰਵਾਏ ਇੱਕ ਯੋਗਾ ਕੈਂਪ ‘ਚ ਸ਼ਿਰਕਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਤੁਰੰਤ ਆਪਣੀ ਸਿਹਤ ‘ਚ ਸੁਧਾਰ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ।
ਰੀਨਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ “ਰੋਜ਼ਾਨਾ 10 ਮਿੰਟ ਦਾ ਧਿਆਨ, ਪ੍ਰਾਣਾਯਾਮ ਅਤੇ ਸ਼ਵਾਸਨ ਵਰਗੇ ਆਸਣ ਮੈਨੂੰ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸ਼ਾਂਤ ਅਤੇ ਤਾਜ਼ਗੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਹਨ,” । ਗੋਹ ਪਿੰਡ ਦੀ 70 ਸਾਲਾ ਹਰਜੀਤ ਕੌਰ ਹੁਣ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਹੀਂ ਦੇਖ ਸਕਦੀ, ਪਰ ਉਹ ਅਜੇ ਵੀ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਯੋਗ ਅਭਿਆਸ ਲਈ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਪਛਿਮੋਤਨਾਸਨ ਦਾ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਅਭਿਆਸ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਉਹ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ, “ਮੈਂ ਅਧਿਆਪਕ ਦੀ ਗੱਲ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਸੁਣਦੀ ਹਾਂ ਅਤੇ ਉਹੀ ਕਰਦੀ ਹਾਂ। ਪਹਿਲਾਂ, ਮੇਰਾ ਸਰੀਰ ਬਹੁਤ ਸਖ਼ਤ ਸੀ ਅਤੇ ਮੈਂ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਦਵਾਈ ਲੈਂਦੀ ਸੀ, ਪਰ ਹੁਣ ਲੋੜ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਗਈ ਹੈ।”
ਰਾਊਂਡਗਲਾਸ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦੇ ਯੋਗਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ
ਰੀਨਾ ਅਤੇ ਬੀਬੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਔਰਤਾਂ ‘ਚੋਂ ਹਨ ਜੋ ਰਾਊਂਡਗਲਾਸ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦੇ ਯੋਗਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੀ ਬਦੌਲਤ ਬਿਹਤਰ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਪਿੰਡਾਂ ‘ਚ ਸਿਹਤ ਸੰਕਟ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨਾ ਪੰਜਾਬ ‘ਚ ਵਧਦੀਆਂ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ‘ਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਯੋਗ ਨੂੰ ਪਿੰਡ ਦੇ ਜੀਵਨ ‘ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।
ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਦਰਦ, ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ, ਥਾਇਰਾਇਡ, ਸ਼ੂਗਰ ਅਤੇ ਦਰਦ ਨਿਵਾਰਕ ਦਵਾਈਆਂ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰਤਾ ਆਮ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਕੇ ਰਾਊਂਡਗਲਾਸ ਇਸ ਚੁਣੌਤੀ ਦਾ ਹੱਲ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਯੋਗ ਰਾਹੀਂ ਸਵੈ-ਬਲੀਦਾਨ ਵੱਲ ਔਰਤਾਂ ਲੁਧਿਆਣਾ ਦੇ ਫਤਿਹਪੁਰ ਪਿੰਡ ਦੀ ਸਿਮਰਨ ਕੌਰ ਲਈ, ਯੋਗਾ ਚੇਂਜਮੇਕਰ ਵਜੋਂ ਸਿਖਲਾਈ ਨੇ ਉਸਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਦਲ ਦਿੱਤੀ। ਉਹ ਘਰੋਂ ਬਾਹਰ ਚਲੀ ਗਈ, ਨਵੇਂ ਹੁਨਰ ਸਿੱਖੇ, ਭਾਈਚਾਰੇ ਨਾਲ ਜੁੜੀ, ਅਤੇ ਨਵੰਬਰ 2024 ‘ਚ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਦੀ ਸਰਪੰਚ ਵੀ ਬਣੀ।
172 ਯੋਗਾ ਚੇਂਜਮੇਕਰ
ਸਿਮਰਨ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ “ਅੱਜ ਮੈਂ ਬਰਾਬਰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੀ ਹਾਂ। ਮੈਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਤੋਂ ਸਤਿਕਾਰ ਮਿਲਿਆ ਹੈ। ਯੋਗ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਮੇਰੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ, ਸਗੋਂ ਮੇਰੇ ਮਨ ਨੂੰ ਵੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤਾ ਹੈ।” ਉਹ ਇਸ ਤਬਦੀਲੀ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਰਾਊਂਡਗਲਾਸ ਦੇ ਯੋਗਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨੂੰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਯੋਗਾ ਚੇਂਜਮੇਕਰਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਹੁਣ ਤੱਕ, 172 ਯੋਗਾ ਚੇਂਜਮੇਕਰ ਲੁਧਿਆਣਾ, ਮੋਹਾਲੀ ਅਤੇ ਰੂਪਨਗਰ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ‘ਚ 4,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਯੋਗਾ ਸਿਖਾ ਰਹੇ ਹਨ।
ਹਰੇਕ ਚੇਂਜਮੇਕਰ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ‘ਚ 20-30 ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸਮੂਹਾਂ ‘ਚ 5 ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਕਲਾਸ ਚਲਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਹ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ, ਮੰਦਰ, ਹਾਲਾਂ ਜਾਂ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਸੈਂਟਰਾਂ ‘ਚ ਮੌਜੂਦ ਹਨ। ਰਾਊਂਡਗਲਾਸ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦੇ ਮੁਖੀ, ਰਾਊਂਡਗਲਾਸ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਵਿਸ਼ਾਲ ਚੋਲਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, “ਸਾਡਾ ਉਦੇਸ਼ ਸਿਰਫ਼ ਯੋਗਾ ਸਿਖਾਉਣਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਪਿੰਡਾਂ ‘ਚ ਆਤਮ-ਵਿਸ਼ਵਾਸ, ਆਰਥਿਕ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਸਮਾਨਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣਾ ਵੀ ਹੈ।” ਯੋਗਾ ਚੇਂਜਮੇਕਰ 10 ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਦੇ ਸਿਖਲਾਈ ਕੋਰਸ ‘ਚੋਂ ਗੁਜ਼ਰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਯੋਗਾ ਆਸਣ, ਪ੍ਰਾਣਾਯਾਮ ਅਤੇ ਸਿਹਤਮੰਦ ਆਦਤਾਂ ਸਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਿਖਲਾਈ ਸੁਚਿੰਦ ਕੌਰ ਸੋਢੀ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ।
ਇਹ ਸਿਖਲਾਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸਿਹਤ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਲੈਣ, ਸਵੈ-ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਵਧਾਉਣ ਅਤੇ ਘਰੇਲੂ ਆਮਦਨ ‘ਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਦੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਇੱਕ ਟਿਕਾਊ ਮਾਡਲ ਯੋਗਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਤੁਰੰਤ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ | ਬਿਹਤਰ ਨੀਂਦ, ਘੱਟ ਚਿੰਤਾ, ਵਧੀ ਹੋਈ ਊਰਜਾ ਅਤੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਸਬੰਧ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਸਥਾਨਕ ਔਰਤਾਂ ਅਧਿਆਪਕ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਤਾਂ ਲੋਕ ਵਧੇਰੇ ਭਰੋਸਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਹਮੇਸ਼ਾ ਇਲਾਜ ‘ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਰਾਊਂਡਗਲਾਸ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰੋਕਥਾਮ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
Read More: ਹਰਿਆਣਾ ‘ਚ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਯੋਗਾ ਦਿਵਸ ਦੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ‘ਚ 11 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਲੈਣਗੇ ਹਿੱਸਾ
