12 ਜਨਵਰੀ 2025: ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ (Uttar Pradesh Prayagraj) ਦੇ ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ ਵਿੱਚ ਸੰਗਮ ਤੱਟ ਸੋਮਵਾਰ ਤੋਂ 45 ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਸਨਾਤਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ‘ਸ਼ਕਤੀ-ਕੇਂਦਰ’ ਬਣਨ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਗੰਗਾ-(rivers Ganga-Yamuna) ਯਮੁਨਾ ਅਤੇ ਅਦਿੱਖ ਸਰਸਵਤੀ ਦੀਆਂ ਨਦੀਆਂ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਯਾਗ ਵਿਖੇ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ।
ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਸਨਾਤਨ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ – ਚਾਰ ਸ਼ੰਕਰਾਚਾਰੀਆ, ਸਾਰੇ ਅਖਾੜਿਆਂ ਦੇ ਮਹਾਂਮੰਡਲੇਸ਼ਵਰ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ੈਵ-ਵੈਸ਼ਨਵ, ਉਦਾਸੀ, ਸਾਰੀਆਂ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਦੇ ਜਗਦ ਗੁਰੂ, ਸਿੱਧ ਯੋਗੀ ਅਤੇ ਸੰਤ-ਮਹੰਤ ਪੌਸ਼ ਪੂਰਨਿਮਾ (13 ਜਨਵਰੀ) ਤੋਂ ਸੰਗਮ ਦੇ ਕੰਢੇ ਬਿਰਾਜਮਾਨ ਹੋਣਗੇ। ਮਹਾਸ਼ਿਵਰਾਤਰੀ (26 ਫਰਵਰੀ) ਤੱਕ।
ਚਾਰ ਧਾਮ, ਸੱਤ ਪੁਰੀਆਂ ਸਮੇਤ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਤੀਰਥ ਸਥਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀ ਅਤੇ ਤਿਉਹਾਰ ਮੂਰਤੀਆਂ, ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਧਰਮਾਂ ਅਤੇ ਸੰਪਰਦਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਉੱਘੀਆਂ ਸ਼ਖਸੀਅਤਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਥਾਂ ‘ਤੇ ਦੇਖਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਠੋਰ ਤਪੱਸਿਆ, ਲੱਖਾਂ ਮੰਤਰਾਂ ਦਾ ਜਾਪ, ਜਾਪ ਅਤੇ ਕੀਰਤਨ ਅਤੇ ਯੱਗ ਦੀਆਂ ਭੇਟਾਂ ਤ੍ਰਿਵੇਣੀ ਤੱਟ ਨੂੰ ਸਨਾਤਨ ਦਾ ਸ਼ਕਤੀ ਕੇਂਦਰ ਬਣਾ ਦੇਣਗੀਆਂ।
ਬ੍ਰਹਮਾ ਨੇ ਖੁਦ ਪ੍ਰਯਾਗ ਵਿੱਚ ਯੱਗ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ।
ਪ੍ਰਯਾਗ ਉਹੀ ਬ੍ਰਹਮ ਸਥਾਨ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਭਗਵਾਨ ਬ੍ਰਹਮਾ ਨੇ ਖੁਦ ਯੱਗ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਸੂਰਜ ਦੇ ਮਕਰ ਰਾਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਨਾਲ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਸ਼ੁਭ ਮੌਕੇ ਵਿੱਚ, ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਤੋਂ ਲੱਖਾਂ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਅੰਮ੍ਰਿਤ-ਆਚਮਨ ਪੀਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਨਾਲ ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।
ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਲਾਭ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਇਹ ਸੰਕਲਪ ਇਸ ਮਹਾਨ ਤਿਉਹਾਰ ਨੂੰ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਨਾਤਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਧਾਰਮਿਕ ਸਮਾਗਮ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਧਾਰਮਿਕ ਸਮਾਗਮ ਵੀ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ ਭਾਰਤੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ, ਸਨਾਤਨ ਦੇ ਵਿਲੱਖਣ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਨਦੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਪੂਜਾ ਦਾ ਇੱਕ ਅਨੋਖਾ ਸੰਗਮ ਹੈ, ਜੋ ਮਨੁੱਖਤਾ ਨੂੰ ਏਕਤਾ, ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
ਇੱਕ ਮਹੀਨਾ ਕਲਪਾਵਸ: 3 ਵਾਰ ਨਹਾਉਣਾ, ਇੱਕ ਵਾਰ ਖਾਣਾ, ਜ਼ਮੀਨ ‘ਤੇ ਸੌਣਾ
ਮਾਘ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲੋਕ ਸੰਗਮ ਨਦੀ ਦੇ ਕੰਢੇ ਕਲਪਾਵ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕਲਪਵਾਸ- ‘ਕਲਪ’ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਸਮਾਂ ਅਤੇ ‘ਵਾਸ’ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਨਿਵਾਸ। ਪਦਮ ਪੁਰਾਣ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੇ 21 ਨਿਯਮ ਹਨ।
ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ: ਸੱਚ ਬੋਲਣਾ, ਅਹਿੰਸਾ, ਸਵੈ-ਸੰਜਮ, ਸਾਰੇ ਜੀਵਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਆਲਤਾ, ਨਸ਼ਿਆਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤੀ, ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਨਹਾਉਣਾ, ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਖਾਣਾ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ‘ਤੇ ਸੌਣਾ। ਕਲਪਵਾਸ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਮੌਤ ਦੇ ਚੱਕਰ ਤੋਂ ਮੁਕਤੀ ਦਾ ਮਾਰਗ ਹੈ।
ਮਹੱਤਵ: ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ ਜਾਂਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਾਰੇ ਸੰਤਾਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠੇ ਦੇਖਣ ਦਾ ਪੁੰਨ ਮਿਲੇਗਾ।
ਸੰਤ ਪ੍ਰੇਮਾਨੰਦ ਮਹਾਰਾਜ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਸੰਤਾਂ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਲਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਸਾਡੀ ਪੂਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਇੰਨੇ ਸਾਰੇ ਸੰਤਾਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਦੇਖ ਸਕਾਂਗੇ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਪ੍ਰਯਾਗ ਜਾਂਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਾਰੇ ਸੰਤਾਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠੇ ਦੇਖਣ ਦਾ ਲਾਭ ਮਿਲੇਗਾ। ਤੁਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਮਹਾਂਪੁਰਖਾਂ ਦੇ ਬਚਨ ਸੁਣੋਗੇ ਜੋ ਬ੍ਰਹਮ ਸਾਰ ਨੂੰ ਜਾਣਦੇ ਹਨ।
ਇਹ ਕਹਿ ਕੇ-
ਤੀਰਥਪਤੀ, ਮੈਨੂੰ ਪ੍ਰਯਾਗ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਦੇਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਦੇਖ ਕੇ, ਮੈਂ ਲੱਖਾਂ ਜਨਮਾਂ ਲਈ ਭੱਜ ਗਿਆ।
ਯਾਨੀ ਤੀਰਥਰਾਜ ਪ੍ਰਯਾਗ, ਜਿਸ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਨਾਲ ਲੱਖਾਂ ਜਨਮਾਂ ਦੇ ਪਾਪ ਭੱਜ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
40 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੇ ਆਉਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ।
ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ‘ਮਹਾਕੁੰਭ ਖੇਤਰ’ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਧਾਰਮਿਕ ਇਕੱਠ ਲਈ 76ਵਾਂ ਅਸਥਾਈ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਬਣਾਇਆ ਹੈ। 40 ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਵਿੱਚ ਫੈਲੇ ਮੇਲੇ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ 40 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੇ ਆਉਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ।
ਕੇਂਦਰ ਅਤੇ ਯੂਪੀ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੇ ਇਸ ਲਈ 6,382 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਅਲਾਟ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਰੁਪਏ ਦਾ ਬਜਟ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਲਾਹਾਬਾਦ ਦਾ ਨਾਮ ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ ਰੱਖਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਹਿਲੇ ਕੁੰਭ ਵਿੱਚ, ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਬਾਹਰੀ ਹਿੱਸੇ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸੰਗਮ ਤੱਕ ਸੱਤ-ਪੱਧਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹਨ।
ਮੇਲੇ ਵਿੱਚ 56 ਪੁਲਿਸ ਸਟੇਸ਼ਨ, 60 ਫਾਇਰ ਸਟੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਮਹਿਲਾ ਪੁਲਿਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। 50 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਰਮਚਾਰੀ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ 37 ਹਜ਼ਾਰ ਪੁਲਿਸ ਕਰਮਚਾਰੀ ਅਤੇ 14 ਹਜ਼ਾਰ ਹੋਮ ਗਾਰਡ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਐਨਐਸਜੀ ਸਮੇਤ ਕੇਂਦਰੀ ਏਜੰਸੀਆਂ ਵੀ ਤਾਇਨਾਤ ਹਨ। 2700 ਸੀਸੀਟੀਵੀ ਕੈਮਰੇ ਅਤੇ 340 ਏਆਈ ਨਾਲ ਲੈਸ ਕੈਮਰੇ 24 ਘੰਟੇ ਮੇਲੇ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਨਗੇ।
ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਨਹਾਉਣ ਲਈ ਜਲ ਪੁਲਿਸ ਨੂੰ 25 ਹਾਈ-ਟੈਕ ਜੈੱਟ ਸਕੀ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।
30 ਅਸਥਾਈ ਪੋਂਟੂਨ ਪੁਲਾਂ ਅਤੇ 2.69 ਲੱਖ ਚੈਕਰਡ ਪਲੇਟਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ 650 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਸੜਕ ਬਣਾਈ ਗਈ ਹੈ।
200 ਬਿਸਤਰਿਆਂ ਵਾਲਾ ਹਸਪਤਾਲ, 5 ਲੱਖ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।
12 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਵਿੱਚ 9 ਸਥਾਈ, 50 ਅਸਥਾਈ ਘਾਟ।
ਇੱਥੇ 102 ਪਾਰਕਿੰਗ ਸਥਾਨ ਹਨ ਜਿੱਥੇ 5 ਲੱਖ ਵਾਹਨ ਬੈਠ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਭੁਗਤਾਨ ਫਾਸਟੈਗ ਰਾਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।
ਮੇਲਾ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ 25 ਲੱਖ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਸੰਗਮ ਵਿੱਚ ਡੁਬਕੀ ਲਗਾਈ।
read more: ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਮਹਾਂਕੁੰਭ ਮੇਲੇ ‘ਚ ਜਾਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾ ਰਹੇ ਹੋ ਤਾਂ ਪੜ੍ਹੋ ਜਰੂਰੀ ਸੁਝਾਅ