ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, 15 ਅਕਤੂਬਰ, 2024: ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਨੇ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਅਤੇ ਝਾਰਖੰਡ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਦੀਆਂ ਤਾਰੀਖਾਂ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਚੋਣ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੌਰਾਨ ਮੁੱਖ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਨੇ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਐਗਜ਼ਿਟ ਪੋਲ (Exit polls) ਅਤੇ ਰੁਝਾਨਾਂ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛੇ ਸਵਾਲਾਂ ‘ਤੇ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੇ ਹਨ ।
ਮੁੱਖ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਰਾਜੀਵ ਕੁਮਾਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਐਗਜ਼ਿਟ ਪੋਲ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ ਨੂੰ ਛੂਹਣਾ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸੀ, ਪਰ ਕਿਉਂਕਿ ਤੁਸੀਂ ਪੁੱਛਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਦੱਸਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਐਗਜ਼ਿਟ ਪੋਲ ਰਾਹੀਂ ਇੱਕ ਉਮੀਦ ਤੈਅ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਵੱਡੀ ਉਲਝਣ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਆਤਮ ਨਿਰੀਖਣ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਹੈ। ਐਗਜ਼ਿਟ ਪੋਲ (Exit polls) ‘ਤੇ ਸਾਡਾ ਕੰਟਰੋਲ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਸੋਚਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਕਿ ਨਮੂਨੇ ਦਾ ਆਕਾਰ ਕੀ ਸੀ, ਸਰਵੇਖਣ ਕਿੱਥੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਇਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਕਿਵੇਂ ਸਨ। ਜੇਕਰ ਨਤੀਜੇ ਚੋਣ ਨਤੀਜਿਆਂ ਨਾਲ ਮੇਲ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦੇ ਤਾਂ ਇਸ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਕਿਸਦੀ ਹੈ ?
ਰਾਜੀਵ ਕੁਮਾਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹੁਣ ਸਮਾਂ ਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਨਿਯਮਤ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਇਸ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦੇਣ। ਇਸ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਇਕ ਹੋਰ ਵਿਸ਼ਾ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਵੋਟਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਪੋਲਿੰਗ ਖਤਮ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਔਸਤਨ ਤੀਜੇ ਦਿਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਵੋਟਾਂ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਸ਼ਾਮ ਤੋਂ ਹੀ ਉਮੀਦਾਂ ਵਧਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਬੇਤੁਕਾ ਹੈ ਕਿ ਰੁਝਾਨ ਗਿਣਤੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ 8:05, 8:10 ਤੋਂ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਮੇਰੀ ਪਹਿਲੀ ਵੋਟਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 8:30 ਵਜੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। 8:05, 8:10 ‘ਤੇ ਅਸੀਂ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਇਸ ਪਾਰਟੀ ਕੋਲ ਇੰਨੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਲੀਡ ਸੀ। ਕੀ ਇਹ ਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹੇ ਰੁਝਾਨ ਐਗਜ਼ਿਟ ਪੋਲ ਨੂੰ ਸਹੀ ਸਾਬਤ ਕਰਨ ਲਈ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਲੱਗ ਪੈਣ?
ਮੁੱਖ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਨੇ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ ਕਿ, ਅਸੀਂ 9:30 ਮਿੰਟ ‘ਤੇ ਗਿਣਤੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਗੇੜ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਪਡੇਟ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਜਦੋਂ ਅਸਲ ਨਤੀਜੇ ਆਉਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਰੁਝਾਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਮੇਲ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦੇ ਅਤੇ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਹ ਉਮੀਦਾਂ ‘ਤੇ ਖਰੇ ਨਹੀਂ ਉਤਰਦੇ, ਇਸਦੇ ਗੰਭੀਰ ਨਤੀਜੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।