ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, 15 ਨਵੰਬਰ 2021 : ਧਰਤੀ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਵਧਣ ਨਾਲ ਅੰਟਾਰਕਟਿਕਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਹਿੱਸਿਆਂ ਦੀ ਬਰਫ਼ ਪਿਘਲਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਸਮੁੰਦਰ ਦਾ ਪੱਧਰ ਵਧੇਗਾ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਨੀਵੇਂ ਇਲਾਕਿਆਂ ਦੇ ਡੁੱਬਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਬਣਿਆ ਰਹੇਗਾ। ਨਿਊਯਾਰਕ ਤੋਂ ਮੁੰਬਈ, ਮਾਲਦੀਵ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਥਾਈਲੈਂਡ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਬਾਹ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਗਲੋਬਲ ਵਾਰਮਿੰਗ ਨੂੰ 1.5 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਕਰਨ ਦੇ ਟੀਚੇ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਣ ਲਈ ਵਿਸ਼ਵ ਨੇਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਵਾਰਤਾਕਾਰ ਗਲਾਸਗੋ ਜਲਵਾਯੂ ਸਮਝੌਤੇ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਪਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਗੱਲ ‘ਤੇ ਸ਼ੱਕ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਇਹ ਟੀਚਾ ਬਚ ਸਕੇਗਾ ਜਾਂ ਨਹੀਂ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਜਲਵਾਯੂ ਮੁਖੀ ਪੈਟਰੀਸ਼ੀਆ ਐਸਪੀਨੋਸਾ ਨੇ ਐਸੋਸੀਏਟਿਡ ਪ੍ਰੈਸ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ, “ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਵੱਡੀ ਤਸਵੀਰ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ 1.5 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ,” ਪੂਰਵ-ਉਦਯੋਗਿਕ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਗਲੋਬਲ ਵਾਰਮਿੰਗ ਨੂੰ 1.5 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਕਰਨ ਦੇ ਟੀਚੇ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ, ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਇੱਕ ਚੰਗੀ ਯੋਜਨਾ ਹੈ।
ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕਰੀਬ 200 ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਦੇਰ ਰਾਤ ਇਸ ਸਮਝੌਤੇ ‘ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕੀਤੇ ਗਏ, ਜਿਸ ਦੇ ਤਹਿਤ ਜੈਵਿਕ ਈਂਧਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਪੜਾਅਵਾਰ ਬੰਦ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਪੜਾਅਵਾਰ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਘਟਾਉਣ ਦੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੁਝਾਅ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬੋਰਿਸ ਜੌਹਨਸਨ ਨੇ ਇੱਥੇ ਸੀਓਪੀ 26 ਜਲਵਾਯੂ ਸੰਮੇਲਨ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਸਮਝੌਤੇ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਇਸ ਨੂੰ ਕੋਲੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ “ਘਟਾਉਣ” ਲਈ ਇੱਕ “ਵੱਡਾ ਕਦਮ ਅੱਗੇ” ਅਤੇ ਪਹਿਲਾ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਮਝੌਤਾ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ।
ਗਲੋਬਲ ਵਾਰਮਿੰਗ ਨੂੰ 1.5 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਤੱਕ ਘਟਾਉਣ ਦਾ ਰੋਡਮੈਪ
ਜੌਹਨਸਨ ਨੇ ਕਿਹਾ, ‘ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਅਜੇ ਵੀ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਕਰਨਾ ਬਾਕੀ ਹੈ। ਪਰ ਅੱਜ ਦਾ ਸਮਝੌਤਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਦਮ ਹੈ। ਪੜਾਅਵਾਰ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕੋਲੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਇਹ ਪਹਿਲਾ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਮਝੌਤਾ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ, ਇਹ ਗਲੋਬਲ ਵਾਰਮਿੰਗ ਨੂੰ 1.5 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਕਰਨ ਦਾ ਰੋਡਮੈਪ ਹੈ। ਉਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ 1.5 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਦੇ ਟੀਚੇ ਨੂੰ ਭੁੱਲ ਜਾਓ। ਧਰਤੀ ਦੋ ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤਾਪਮਾਨ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵੱਲ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ।
ਅਮਰੀਕਾ ਸਥਿਤ ਪ੍ਰਿੰਸਟਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਜਲਵਾਯੂ ਵਿਗਿਆਨੀ ਮਾਈਕਲ ਓਪੇਨਹਾਈਮ ਨੇ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ‘ਦ ਐਸੋਸੀਏਟਡ ਪ੍ਰੈਸ’ (ਏਪੀ) ਨੂੰ ਈਮੇਲ ਰਾਹੀਂ ਕਿਹਾ, ‘1.5 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਦਾ ਟੀਚਾ ਗਲਾਸਗੋ ਕਾਨਫਰੰਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪੂਰਾ ਹੋਣ ਦੀ ਕਗਾਰ ‘ਤੇ ਹੈ ਅਤੇ ਹੁਣ ਉਸ ਨੂੰ ਮ੍ਰਿਤਕ ਐਲਾਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।’ ਐਸਪੀਨੋਸਾ ਨੇ ਕਿਹਾ। ਕਿ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਗਣਨਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, 1.5 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਟੀਚੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ 2030 ਤੱਕ ਨਿਕਾਸ ਨੂੰ ਅੱਧਾ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਪਰ 2010 ਤੋਂ ਇਹ ਲਗਭਗ 14 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਵਧਿਆ ਹੈ।
ਗਲੋਬਲ ਵਾਰਮਿੰਗ ਦੇ 2 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਾਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ
ਜਰਮਨ ਖੋਜਕਾਰ ਹੰਸ ਓਟੋ ਪੋਰਟਨਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਗਲਾਸਗੋ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਲੋੜੀਂਦੀ ਤਰੱਕੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਤਾਪਮਾਨ ਦੋ ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਾਵੇਗਾ। ਤਾਪਮਾਨ ਵਧਣ ਨਾਲ ਅੰਟਾਰਕਟਿਕਾ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਬਰਫ਼ ਪਿਘਲਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਸਮੁੰਦਰ ਦਾ ਪੱਧਰ ਵਧੇਗਾ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਨੀਵੇਂ ਇਲਾਕਿਆਂ ਦੇ ਡੁੱਬਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਬਣਿਆ ਰਹੇਗਾ। ਨਿਊਯਾਰਕ ਤੋਂ ਮੁੰਬਈ, ਮਾਲਦੀਵ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਥਾਈਲੈਂਡ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਬਾਹ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਕੁਦਰਤ, ਮਨੁੱਖੀ ਜੀਵਨ, ਰੋਜ਼ੀ-ਰੋਟੀ, ਰਿਹਾਇਸ਼ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਲਈ ਖਤਰਾ ਹੈ।
ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨੇ ਗਲਾਸਗੋ ‘ਚ ਤਾਪਮਾਨ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਲਈ ਵੱਡੇ ਬਦਲਾਅ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਪਰ ਸਿਰਫ ਮਾਮੂਲੀ ਬਦਲਾਅ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ। ਐਮਆਈਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਜੌਹਨ ਸਟੀਰਮੈਨ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਜੇਕਰ ਤੇਲ ਅਤੇ ਗੈਸ ਦੇ ਨਾਲ ਕੋਲੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਪੜਾਅਵਾਰ ਅਤੇ ਜਲਦੀ ਖਤਮ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਤਾਪਮਾਨ ਨੂੰ 1.5 ਜਾਂ ਦੋ ਡਿਗਰੀ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਕਰਨ ਦਾ ਕੋਈ ਵਿਹਾਰਕ ਤਰੀਕਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।”
